Wijzigingen in de Machinerichtlijn: Vanaf 2027 is de nieuwe Machineverordening van kracht!
Op 20 januari 2027 wordt de Machineverordening van kracht. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen t.o.v. de Machinerichtlijn? En wat betekent dit voor bedrijven?


Stijn Sestig is adviseur bij CertificeringsAdvies Nederland. 'De belangrijkste kernwaarde die ik tijdens mijn studie heb geleerd is integriteit. Deze kernwaarde neem ik mee naar mijn klanten. Vertrouwen is vanuit mijn optiek immers de basis die moet leiden tot mooie resultaten.'
stijn@certificeringsadvies.nlOp 20 januari 2027 vervalt de welbekende Machinerichtlijn 2006/42/EG. Hiervoor in de plaats komt de Verordening (EU) 2023/1230 met betrekking tot machines. Deze Europese Machineverordening (MVO) wordt van kracht in alle EU-landen en is gericht op machinebouwers en de gehele toeleveringsketen. In de nieuwe Machineverordening staan essentiële veiligheids- en gezondheidseisen waaraan machines en installaties moeten voldoen. Daarnaast is er sprake van een protocol voor het op de markt brengen van deze machines en installaties.
Nieuwe Machineverordening 2023/1230
De Machineverordening is op 19 juli 2023 in werking getreden. Machinefabrikanten hebben vanaf dat moment de tijd om te voldoen aan de nieuwe eisen die gesteld worden aan de veiligheid van machines en installaties. Op 20 januari 2027 wordt de nieuwe Machineverordening van kracht. Dat betekent dat er een overgangstermijn is van 42 maanden. De nieuwe Machineverordening heeft betrekking op alle bedrijven in de Europese Economische Ruimte. Dit betreft bedrijven die machines ontwerpen, bouwen en/of verkopen. Uiteraard geldt de verordening ook voor machines die naar de Europese rechtsruimte worden geïmporteerd. De komst van de nieuwe Machineverordening 2023/1230 heeft met name ook impact op organisaties die internationaal actief zijn, omdat de richtlijn invloed heeft op:
- De invoering van producten;
- De distributie van machines;
- Het nastreven van nieuwe regelgeving en eisen m.b.t. product- en machineveiligheid.
De Machinerichtlijn 2006/42/EG
De Machinerichtlijn (2006/42/EG) is de laatste, en op dit moment nog steeds geldende, versie van de richtlijn gericht op machines. Sinds 2009 wordt deze toegepast in de EU. Doel van de richtlijn is de veiligheid borgen bij de interactie tussen mens en machine en de standaardisatie van fundamentele en verplichte Europese veiligheidseisen aan machines bevorderen.
De Machinerichtlijn, afkomstig uit 2006, was één van de meest essentiële Europese richtlijnen voor het reguleren van productveiligheid binnen de EU. De Machinerichtlijn is echter geen wet, maar een richtlijn die door alle Europese lidstaten op eigen wijze is overgenomen en afgestemd is op de nationale situatie. Voor de Machineverordening zal dat niet het geval zijn. De verordening heeft een dwingend wettelijk karakter en is voor de hele EU op 20 januari 2027 direct van kracht. Ofwel: deze wordt dus niet omgezet naar nationale wetgeving.
Waarom een nieuwe machinerichtlijn?
De techniek ontwikkelt zich razendsnel. Wanneer de automatisering en machinebouw van nu wordt vergeleken met de situatie van pakweg 15-20 jaar geleden, dan is eigenlijk direct duidelijk dat de Machine richtlijn toe was aan vernieuwing. Aspecten als Internet of Things (IoT), Artificial Intelligence (AI), industrial security, digitalisering en netwerkvorming hebben steeds grotere invloed op machines en installaties. Ook met dit soort ontwikkelingen is het van (levens)belang dat het veiligheidsniveau hoog blijft. Om die reden is de nieuwe Machineverordening ontwikkeld; deze nieuwe verordening bevat voorschriften die aansluiten bij de huidige stand van de techniek. Deze ‘nieuwe elementen’ maken het geheel toekomstbestendiger.
Naast het feit dat er in de nieuwe Machineverordening rekening wordt gehouden met nieuwe thema’s als industrial security en digitalisering, worden de veiligheidsaspecten ook uitgebreid met software. De nieuwe verordening voor machines en installaties schept namelijk meer duidelijkheid over wanneer er sprake is van een wezenlijke verandering aan bestaande machines en installaties en er dus een nieuwe CE-conformiteitsbeoordeling dient te worden uitgevoerd.
Belangrijkste wijzigingen machine richtlijn / machineverordening
Verplicht te keuren machines
De catalogus van verplicht te keuren machines (voorheen bijlage 4 van de Machinerichtlijn) is verhuisd naar bijlage 1. De lijst met verplicht te keuren machines bevat in deel A een lijst met machines met een hoog risico waarvoor een verplichte keuring en certificering door derden is voorzien. De Machineverordening verdeelt machines in 25 groepen. Zes daarvan vallen onder de verplichting om een keuring door een onafhankelijke partij (zoals een CI) te laten uitvoeren. Dit is ook het geval wanneer er reeds voldaan wordt aan een geharmoniseerde norm.
- Verwijderbare mechanische overbrengingssystemen, inclusief afschermingen;
- Afschermingen voor verwijderbare mechanische overbrengingssystemen;
- Hefbruggen voor voertuigen;
- Draagbare bevestigingswerktuigen met explosieve lading en andere slagwerktuigen;
- Veiligheidscomponenten met volledig of gedeeltelijk zelfontwikkelend gedrag waarbij wordt gebruikgemaakt van methodes op basis van machine learning die veiligheidsfuncties waarborgen.
Aanpassing definitie veiligheidscomponenten
De definitie van veiligheidscomponenten omvat vanaf nu ook software. Voorheen was dat enkel componenten van fysieke aard, digitale aard en/of gemengde aard.
Wezenlijke verandering van machines
De Machineverordening is uitgebreid met de definitie van wezenlijke verandering van machines en de juridische gevolgen van een dergelijke verandering. Een comformiteitsbeoordelingsprocedure is noodzakelijk voor de veiligheid van machines als:
- Een machine ingrijpend wordt veranderd;
- Of als er veranderingen worden aangebracht m.b.t. de overeenstemming van de machine met de wettelijke bepalingen inzake de CE-markering.
Daarbij is het zo dat exploitanten als gevolg van een wezenlijke verandering fabrikant worden, met alle verplichtingen van dien.
Digitale handleiding toegestaan
In tegenstelling tot in de machine richtlijn is het in de nieuwe Machineverordening toegestaan om een handleiding in digitale vorm te leveren. Een fabrikant dient echter wel, op verzoek van bijvoorbeeld een klant, een papieren handleiding beschikbaar te stellen (bijv. door afdrukken, downloaden of opslaan beschikbaar te stellen). Ook de EU-conformiteitsverklaring mag in digitale vorm geleverd worden. Alle digitale gegevens moeten minimaal 10 jaar beschikbaar blijven. Verder gelden dezelfde regels als voor de papieren handleiding.
Nieuwe digitale technologie geïntegreerd
De nieuwe Machineverordening omvat, zoals hierboven benoemd, veiligheidsrisico’s die van nieuwe digitale technologieën uitgaan, zoals AI, IoT, robotica etc.
Cybersecurity verplicht
In de Machineverordening is een nieuwe paragraaf opgenomen welke ‘bescherming tegen corruptie’ heet. Hierin staan eisen die aan de cybersecurity van machines en installaties worden gesteld. Dit heeft alles te maken met de opkomst van de eerder genoemde nieuwe digitale technologieën. Aan fabrikanten dus de taak om hun safety-concepten te herzien. Dit is met name ook belangrijk voor fabrikanten met aan elkaar gekoppelde machines. De Machineverordening is de eerste EU-wet waarin cybersecurity wordt meegenomen.
Maak op tijd de transitie naar de nieuwe Machineverordening
Machinefabrikanten die actief zijn in de EU zijn verplicht om te voldoen aan de eisen van de nieuwe Machineverordening. Wanneer organisaties daar niet aan voldoen, dan heeft dat uiteraard gevolgen:
- Vertraging in afname, door klanten;
- Een verkoopverbod (opgelegd door nationale toezichthouder);
- Herstelkosten en imagoschade.
Zoals in de inleiding van dit artikel aangegeven hebben organisaties in totaal 42 maanden de tijd om te voldoen aan de nieuwe Machineverordening, in ieder geval tot januari 2027. Ben je benieuwd naar de impact van de nieuwe Verordening op jouw bedrijfsvoering? Of wil je aan de slag met doorvoeren van wijzigingen van Machinerichtlijn naar Machineverordening? Laat het ons gerust weten. Onze adviseurs hebben ruime ervaring op dit gebied en helpen je graag verder!

Stijn Sestig is adviseur bij CertificeringsAdvies Nederland. 'De belangrijkste kernwaarde die ik tijdens mijn studie heb geleerd is integriteit. Deze kernwaarde neem ik mee naar mijn klanten. Vertrouwen is vanuit mijn optiek immers de basis die moet leiden tot mooie resultaten.'
stijn@certificeringsadvies.nlMachineverordening 2023/1230 implementeren?
Voldoe aan de wettelijke eisen!
- Vrijblijvende offerte op maat
- Snel en flexibel
- Wijzigingen in kaart