Wat is veiligheidsbewustzijn? Een complete uitleg

Veiligheidsbewustzijn is essentieel voor organisaties die veiligheid serieus nemen. Maar wat betekent het precies? Waarom is het zo belangrijk? En hoe hangt het samen met certificeringen zoals VCA en de Safety Culture Ladder? In dit artikel beantwoorden we deze vragen en helpen we je te begrijpen waarom veiligheidsbewustzijn veel meer is dan een formaliteit. 

Wat is dan precies veiligheidsbewustzijn? Veiligheidsbewustzijn betekent dat alle medewerkers zich continu bewust zijn van de veiligheidsrisico’s in hun werkomgeving en actief bijdragen aan het minimaliseren van gevaren. Dit gaat verder dan alleen het volgen van regels en procedures; het draait om een mindset waarin veiligheid een integraal onderdeel is van het dagelijkse werk. Een werknemer die veiligheidsbewust is, denkt bij elke handeling na over de veiligheidsrisico’s die vasthangen aan de specifieke handeling en hoe deze zoveel mogelijk ingeperkt kunnen worden.

Veel organisaties hebben een uitgebreid veiligheidsbeleid, maar als medewerkers niet doordrongen zijn van het belang van veiligheid, blijft de uitvoering achter. Pas als veiligheid ’tussen de oren’ van medewerkers zit, ontstaat er een veilige werkcultuur waarin risico’s worden herkend en beheerst voordat ze tot ongelukken leiden. Dit geldt voor zowel de medewerkers op de werkvloer, als voor medewerkers die betrokken zijn bij de overige processen binnen een bedrijf. Denk hierbij aan:  

Veiligheidsbewustzijn is op de eerste plaats belangrijk omdat het ervoor zorgt dat het aantal bedrijfsongevallen beperkt blijft. Naast het feit dat je als werkgever wil dat iedereen binnen je organisatie weer veilig naar huis gaat, heeft het voorkomen van ongevallen nog meer voordelen. Ongevallen leiden immers tot vertragingen in de werkzaamheden, hebben mogelijk juridische gevolgen en kunnen leiden tot hoogoplopende kosten voor de organisatie. 

Daarnaast is veiligheidsbewustzijn in veel sectoren een vereiste bij aanbestedingen. Grote opdrachtgevers, zoals in de bouw- en petrochemische industrie, eisen vaak dat aannemers en onderaannemers aantoonbaar een bepaald veiligheids(bewustzijns)niveau hebben. Dit wordt vaak getoetst aan de hand van certificeringen, zoals VCA en de Safety Culture Ladder. Zonder voldoende veiligheidsbewustzijn kan een organisatie dus ook belangrijke opdrachten mislopen. Hoe dat precies zit leggen we hieronder uit. 

Veiligheidsbewustzijn wordt in veel organisaties gemeten en verbeterd met behulp van de Safety Culture Ladder (SCL). Dit certificeringssysteem beoordeelt de veiligheidscultuur binnen een organisatie op verschillende niveaus. We spreken van een veiligheidscultuur wanneer veiligheid écht leeft binnen de organisatie. In een veiligheidscultuur is het veiligheidsbewustzijnsniveau een organisatie zo hoog dat iedere werknemer: 

Steeds meer bedrijven, vooral in de bouwsector, worden verplicht om minimaal trede 3 van de SCL te behalen als ze willen meedoen aan aanbestedingen. Dit komt voort uit de eisen van ViA (Veiligheid in Aanbestedingen) en de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB). 

De Safety Culture Ladder bestaat uit vijf treden, waarbij elke trede aangeeft in hoeverre veiligheid is geïntegreerd in de organisatiecultuur: 

Door als organisatie actief te werken aan veiligheidsbewustzijn, het verbeteren van de cultuur rondom veiligheid en door ervoor te zorgen dit ook als waarneembaar gedrag terug te zien is op de werkvloer, kun je een hogere trede op de Safety Culture Ladder bereiken.

Veiligheidsbewustzijn is dus een cruciaal onderdeel van een veilige en efficiënte werkomgeving. Het gaat niet alleen om het volgen van regels, maar vooral om een diepgeworteld besef van risico’s en de bereidheid om actief bij te dragen aan een veilige werkcultuur. Met name in sectoren waar veiligheid een grote rol speelt is veiligheidsbewustzijn van essentieel belang.

Wil je meer informatie over veiligheidsbewustzijn en hoe je deze kan verbeteren? Of wil je meer weten over de link tussen veiligheidsbewustzijn en certificeringen zoals de Safety Culture Ladder en VCA? Neem dan vrijblijvend contact met ons op! Wij helpen je graag verder.