Wat is ISO 45001?

De ISO 45001 norm (veiligheidsmanagementsysteem) is sinds maart 2018 geïntroduceerd. De norm, die definitief vanaf 2021 de OHSAS 18001 vervangt richt zich op gezond en veilig werken. Belangrijk om te weten: bedrijven die OHSAS 18001 gecertificeerd zijn, zullen vóór maart 2021 verplicht over moeten stappen op ISO 45001. Maar wat is ISO 45001 precies? In de norm ligt er meer focus op de contextanalyse. Denk hierbij aan stakeholder en risicomanagement in de externe omgeving tot leiderschap en betrokkenheid van medewerkers in de interne organisatie. Het gaat hierbij kortgezegd om gezond en veilig werken en het daarbij horende competentiemanagement.

Als werkgever dien je een veilige en gezonde werkomgeving beschikbaar te stellen aan je medewerkers. Wanneer je deze zekerheid kan bieden, zullen medewerkers over het algemeen ook beter presteren. Echter is de verwachting van een gezonde en veilige werkplek er niet alleen bij medewerkers, ook je opdrachtgevers/klanten kunnen verwachten dat jouw bedrijfswerkzaamheden in een gezonde en veilige omgeving worden uitgevoerd. Organisaties die werken volgens de norm tonen aan bewust bezig te zijn met de arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid van hun medewerkers.

Het behalen van het ISO 45001 certificaat brengt een aantal belangrijke voordelen met zich mee;

Door middel van het certificaat toon je als organisatie aan dat je aan alle eisen uit de norm voldoet. Daarnaast heeft het als voordeel dat je het kan inzetten als communicatiemiddel. Je kunt hierbij denken aan inkoop of het meedoen aan aanbestedingen. Het ISO 45001 certificaat is een steeds vaker gevraagde norm bij aanbestedingen. Kortom met het oog op de toekomst kan het ISO 45001 certificaat je als organisatie interessante voordelen opleveren.

De ISO 45001 norm is opgebouwd volgens het gezond en veilig werken (G&VW) managementsysteem. De plan-do-check-act cyclus dient hierbij als basis voor het managementsysteem. Naast deze cyclus stelt de norm ook eisen aan de resultaten van het managementsysteem:

De eisen die de ISO 45001 norm stelt zijn verdeeld over zeven hoofdstukken en zijn in lijn met de HLS (high level structure):

De High Level Structure (HLS) is het uitgangspunt voor de nieuwe normen o.a.; ISO 9001, ISO 14001 en ISO 45001, de opvolger van OHSAS 18001. De HLS bestaat uit een hoofdstukindeling en een basistekst voor een managementsysteem die gelden voor alle ISO-managementsystemen. De doelstelling is dat het voor organisaties zo makkelijker wordt om managementsystemen voor bijvoorbeeld arbo, kwaliteit en milieu te integreren.

In de contextanalyse krijg je inzicht in:

Bij de contextanalyse gaat het erom dat je als organisatie inzicht krijgt in de belangrijke relevante interne en externe ontwikkelingen m.b.t. veiligheid, gezondheid en welzijn.

Naast dat er gekeken wordt naar de interne en externe ontwikkelingen ga je als organisatie relevante belanghebbenden in kaart brengen. Het betreft hierbij zowel interne als externe belanghebbenden. Je brengt in kaart wat de eisen, wensen en verwachtingen zijn van deze belanghebbenden van de organisatie. Aan de hand van de eisen, wensen en verwachtingen ga je als organisatie kijken hoe je hiermee om kan/moet gaan m.b.t. gezondheid, veiligheid en welzijn.

De betrokkenheid van de directie is cruciaal voor het functioneren van een managementsysteem. In de ISO 45001 norm is de wijze waarop invulling moet worden gegeven aan deze betrokkenheid in een drietal punten uitgewerkt;

Daarnaast is de directie verantwoordelijk voor de afstemming van het beleid voor gezond en veilig werken en de strategie van je organisatie. Dit betekent aan de ene kant dat uitgangspunten uit de strategie van je organisatie die relevant zijn voor het G&VW-beleid ook in het G&VW-beleid terug te vinden zijn en andersom dat belangrijke issues uit het G&VW-beleid terug te vinden zijn in de strategie van je organisatie.

Onder het hoofdstuk leiderschap valt ook de eis dat je als organisatie verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor relevante rollen toekent aan de medewerkers en deze communiceert zodat zij weten wat er van hen verwacht wordt.

In het hoofdstuk planning worden de gevaren, risico’s en kansen van de activiteiten van je organisatie geïdentificeerd. Daarnaast worden ook de risico’s en kansen bepaald die op meer strategisch niveau liggen. De risico’s en kansen worden bepaald op basis van de uitkomsten van de contextanalyse, de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden, de belangrijke risico’s uit de risico-inventarisatie en de compliance verplichtingen.

Op basis van de belangrijke risico’s, compliance verplichtingen, risico’s en kansen worden je doelstellingen geformuleerd. Aan de doelstellingen worden vervolgens indicatoren verbonden waarmee de voortgang kan worden beoordeeld. Uiteindelijk worden de acties om doelstellingen te realiseren waar mogelijk geïntegreerd in andere bedrijfsprocessen.

Om hetgeen beschreven in het managementsysteem te kunnen beheersen en uit te kunnen voeren is ondersteuning nodig op verschillende vlakken. Hierbij kun je denken aan:

In dit hoofdstuk gaat het om de operationele planning en beheersing en het voorbereid zijn en reageren op noodsituaties. Je organisatie moet bepalen welke uitvoeringscriteria nodig zijn om processen beheerst uit te voeren. Hierbij gaat het niet alleen om je eigen processen, maar ook om uitbestede processen.

Het is van belang dat je organisatie haar prestaties op het gebied van gezond en veilig werken monitoren, meten, analyseren om inzicht te krijgen in de werking van het G&VW managementsysteem en de prestaties te verbeteren. Er moet bepaald worden wat moet worden gemonitord en gemeten en met welke methoden zodat de gegevens te reproduceren en traceren zijn. Andere activiteiten in het kader van de evaluatie van de prestaties zijn het uitvoeren van interne audits en het uitvoeren van een directiebeoordeling

Het laatste hoofdstuk betreft verbeteringen. In dit hoofdstuk wordt aangegeven wat van je organisatie verwacht mag worden ten aanzien van continue verbetering en corrigerende maatregelen. Dit onderdeel wordt beschreven indien afwijkingen ten opzichte van de uitvoering van het managementsysteem voor gezond en veilig werken op de norm worden geconstateerd.