Is je organisatie actief in de voedselproductieketen? Dan heeft je organisatie te maken met strenge eisen op het gebied van voedselveiligheid welke vastgelegd zijn in de Codex Alimentarius. Voedsel dat geproduceerd, getransporteerd of verkocht wordt dient immers te voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen en wet- en regelgeving om de veiligheid voor de gezondheid van de mens te garanderen. Om (aan opdrachtgevers) aantoonbaar te maken dat jouw organisatie aan deze eisen voldoet, kun je jouw organisatie ISO 22000 laten certificeren. In dit artikel leggen we uit wat ISO 22000 is en wat de belangrijkste ISO 22000 eisen zijn.
Wat is ISO 22000?
ISO 22000 is de internationaal erkende norm voor voedselveiligheid en geeft richtlijnen over het procesmatig inrichten van voedselveiligheid. ISO 22000 is gericht op de globale agro-voedselketen en heeft als belangrijkste doel om de voedselveiligheid door die gehele keten te borgen. De ISO 22000 is voor organisatie die in de keten zitten van voedsel, maar er geen handelingen mee verrichten. Indien je als organisatie de producten zelf maakt of bewerkt, dan dien je aan de FSSC 22000 te voldoen.
Meer informatie over ISO 22000? Bekijk dan onze ISO 2200 adviespagina.
Download de Voedselveiligheid Informatiegids
Wil je meer weten over ISO 22000 en/of FSSC 22000? Download dan geheel vrijblijvend de handige Voedselveiligheid Informatiegids. In deze whitepaper vertellen we je alles over dit thema en de bijbehorende normen.
ISO 22000 is een snelgroeiende norm. Er is steeds meer vraag naar de norm en opdrachtgevers eisen ook steeds vaker dat organisaties conform ISO 22000 werken. Daar zijn diverse aanleidingen voor, waaronder:
- In de gehele voedingsketen merk je, mede door de steeds strenger wordende wet- en regelgeving, dat er een sterk toenemende vraag is naar ‘bewijs’. Met certificeringen kun je aantoonbaar maken dat je voldoet aan de eisen.
- De laatste jaren is er regelmatig sprake geweest van voedselfraude. Denk bijvoorbeeld aan paardenvlees dat verkocht werd als rundvlees. Dat heeft geleid tot strengere maatregelen en ontwikkeling van de vraag naar certificeringen.
- Er is een ontwikkeling gaande van voedingsclaims zoals ‘vetvrije drop’, ‘goed voor het hart’ etc. Dit soort claims mogen niet zomaar gemaakt worden en moeten gegrond zijn. Dat heeft ertoe bijgedragen dat (de ontwikkeling van en vraag naar) normen zoals ISO 22000 in een stroomversnelling terecht zijn gekomen.
- Productie van voedingsmiddelen wordt steeds vaker uitbesteed naar andere landen waar de productie goedkoper is. Hierdoor wordt de productie minder transparant en om die reden is er meer focus op het borgen van de voedselveiligheid in de gehele keten.
Lees ook het artikel: ‘Een ISO 22000 managementsysteem opzetten, zo ga je aan de slag!’
Wat zijn de ISO 22000 eisen?
In bovenstaande alinea is uitgelegd wat ISO 22000 is. Wanneer je als organisatie met ISO 22000 aan de slag gaat dan krijg je te maken met diverse ISO 22000 eisen. Alvorens we die eisen van ISO 22000 verder gaan specificeren, vertellen we wat meer over de rol van de norm binnen je organisatie.
ISO 22000 is gebaseerd op de HACCP-richtlijnen volgens Codex Alimentarius en de managementprincipes van ISO 9001. ISO 22000 is een zogenaamde managementsysteemnorm waardoor deze gecombineerd kan worden met andere ISO-normen uit de nieuwe generatie, zoals ISO 9001 en ISO 14001. Hierdoor is het mogelijk om optimale efficiëntie te behalen.
Doordat ISO 22000 een managementsysteem is, wordt er vanuit de norm, in tegenstelling tot de inmiddels uitgefaseerde HACCP-certificering, niet enkel naar voedselveiligheid gekeken, maar ook naar bedrijfskundige processen en structuren. Het managementsysteem geeft echt vorm aan je hele organisatie en laat je nadenken over ieder aspect in je organisatie waar je iets mee moet doen met het oog op voedselveiligheid.
HACCP
In Nederland kenden we tot voor kort de HACCP-certificering. Deze wordt per 1 januari 2021 uitgefaseerd. Reden voor uitfasering is o.a. dat de uitgifte van het aantal HACCP-certificeringen jaarlijks sterk daalde. Meer info, lees het artikel: ‘HACCP gecertificeerd? Dit gaat er voor jouw organisatie per 2021 veranderen’.
*Transcriptie onderaan deze pagina
Zo geeft ISO 22000 enerzijds de zekerheid dat je als organisatie voldoet aan voedselveiligheid als je de norm volgt en werkt volgens de principes van de norm. Anderzijds geeft de norm ook veel vrijheid om zelf de focus te leggen op bepaalde risico’s die aanwezig zijn in je bedrijf. Je kunt als het ware prioriteit geven aan datgene dat, volgens jou, prioriteit moet hebben.
Artikeltip: ‘Wat is het verschil tussen ISO 22000 en HACCP binnen voedselveiligheid?‘
De eisen voor ISO 22000 nader verklaard
ISO 22000 biedt je organisatie veel vrijheid. Dat neemt echter niet weg dat er zeker bepaalde eisen aan ISO 22000 zitten waaraan je als organisatie dient te voldoen. Wat zijn dan die ISO 22000 eisen? Wat moet je als organisatie concreet opzetten en inregelen als je aan de slag wilt? Welke procedures en documenten heb je daarvoor nodig? Dat zetten we hieronder uiteen. Daarbij allereerst de opmerking dat de structuur van de ISO 22000 norm op hoofdlijnen de structuur van de ISO 9001 norm volgt.
De contextanalyse
De basis van de nieuwe generatie ISO normen bestaat uit de contextanalyse. Dat is bij ISO 22000 niet anders. Bij de contextanalyse ga je als organisatie bekijken wat er om je heen gebeurt. Wat gebeurt er in de keten? Wat is daarvan van belang voor jouw organisatie? Op basis van die context leg je vervolgens zaken vast in je managementsysteem. Dat managementsysteem wordt bij ISO 22000 ook wel ‘voedselveiligheidssysteem’ genoemd.
Basisvoorwaardenprogramma en gevarenanalyse
Wanneer je met ISO 22000 aan de slag gaat dan dien je aan de hand van een gevarenanalyse (volgens HACCP-richtlijnen) en stroomschema’s een basisvoorwaardenprogramma op te stellen. Dit wordt ook wel een prerequisite program genoemd. Hierbij wordt met name gekeken naar de rol die de productieomgeving heeft met het oog op voedselveiligheid. Ofwel:
- Wat is er facilitair aanwezig in het gebouw?
- Wat doet men qua schoonmaak?
- Hoe is het onderhoud van het gebouw ingeregeld?
- Hoe zit het met ongediertebestrijding?
- Etc.
Procedures
Tijdens implementatie van ISO 22000 kom je met een aantal procedures in aanraking die je in je managementsysteem gaat borgen, zoals:
- Procedures voor documentbeheersing;
- Interne en externe communicatie met betrekking tot voedselveiligheid;
- Interne trainingen (met aantoonbaarheid);
- Traceerbaarheid en recallprocedure;
- Noodscenarioprocedure;
- Beheersen van afwijkingen en verbeterprocedure (inclusief corrigerende en preventieve maatregelen);
- Procedures omtrent foodfraude en food defense;
- Etc.
Management
Een ander aspect dat van belang is bij ISO 22000 is dat er een, net als bij alle ISO normen, aantoonbare managementbetrokkenheid is. Zo dient er een directieverklaring te zijn, een beleid en doelstellingen te worden opgesteld en een managementbeoordeling te worden gedaan die elke twee jaar dient te worden bijgesteld.
Integratie van voedselveiligheid conform ISO 22000 vraagt om behoorlijke commitment van je hele organisatie. Dat geldt voor zowel top- en middenmanagement alsmede operationele medewerkers.
Verantwoordelijke teamleider
Binnen je organisatie dien je een voedselveiligheidsteamleider aan te wijzen, welke deel uitmaakt van het managementteam en het voedselveiligheidsteam (wat al uit twee personen kan bestaan). Deze is verantwoordelijk voor o.a.:
- Interne trainingen;
- Onderhouden van het managementsysteem;
- Opvolging van audits;
- Verbeteringen;
- Recalls;
- Etc.
Daarmee hebben we de belangrijkste ISO 22000 eisen die je als organisatie in dient te regelen op hoofdlijnen op een rijtje gezet.
Meer weten over de audit? Lees dan: ‘De ISO 22000 interne audit: hoe gaat het in zijn werk?‘
Meer weten over ISO 22000?
Wil je aan de slag met ISO 22000 of juist meer weten over de mogelijkheden? Neem dan gerust contact met ons op. Onze adviseurs helpen je graag verder!
Transcriptie video ‘HACCP in een notendop
Wat is HACCP oftewel HACCP in de volksmond? Wat kun je ermee? En hoe stel je een HACCP plan op? In deze video ga ik jou dat vertellen! HACCP is een systeem wat de basis vormt voor elke GFSI-norm. Het is een wereldwijde systematiek die zowel de veiligheidsrisico’s in kaart brengt en ook de beheersmaatregelen borgt. HACCP is verplicht, want het is een onderdeel van de geldende Europese wet- en regelgeving. Dus ben jij bezig met het produceren van voedsel, dan heb je al een HACCP systeem in je organisatie nodig. Om de stap te maken naar een GFSI norm is dus relatief klein aangezien er als het goed is al een uitgebreide HACCP systematiek aanwezig is in de organisatie. Een veelgestelde vraag die ik krijg is of de HACCP te certificeren valt voor een organisatie. Het antwoord daarop is nee. Dat is niet meer het geval. Sinds 2021 is het niet meer mogelijk om je alleen op HACCP te laten certificeren. Het is nu juist een belangrijk onderdeel van een GFSI norm of de ISO 22000. GFSI normen dat zijn BRC, IFS en FSSC 22000. Wanneer je met een HACCP plan aan de slag gaat dan kun je uitgaan van 7 principes. De eerste twee principes leggen de basis. De overige vijf principes zijn vooral in de uitvoering en toepassing van beheersmaatregelen. Stap 1 voer een gevarenanalyse uit. Stap 2 bepaal kritische controlepunten. Stap 3 stel kritische limieten vast. Stap 4 stel monitoringsprocedures vast. Stap 5 stel corrigerende maatregelen op. Stap 6 stel verificatieprocedures vast. En ten slotte stap 7 stel registratie- en documentatieprocedures vast. Wil je meer weten over deze zeven stappen? Klik dan op de link in de beschrijving van deze video en lees de toelichting op elke stap. De gevarenanalyse is een belangrijk onderdeel van het HACCP plan. Je brengt zowel intern als extern de grootste risico’s in kaart. En je stelt daar vervolgens de juiste en relevante beheersmaatregelen tegenover. Om voedselveiligheid goed geborgd te krijgen in de organisatie door middel van dit HACCP plan is het bewustzijnsniveau van je medewerkers ook een zeer belangrijk onderdeel hiervan. HACCP schrijft ook voor dat je medewerkers getraind en goed onderlegd bezig moeten zijn in de organisatie. Dat wil zeggen dat ze over de juiste kennis en vaardigheden beschikken over hoe om te gaan met de producten. Om dit te bereiken kun je periodiek een HACCP training geven als organisatie. Dat kun je zelf inrichten. Uiteraard kunnen wij je daar ook in ondersteunen en hebben we daar binnen onze Academy een trainingsprogramma voor. Wil je meer weten over dit onderwerp? Of heb je ondersteuning nodig bij het inrichten van een HACCP plan? Neem dan vooral contact op met ons kantoor of vul een aanvraagformulier in via onze website. Bedankt voor het kijken weer en mocht je meer willen weten over de materie of over andere voedselveiligheidsnormen kijk dan vooral even rond op onze website.