Wat is ISO 14001? Zoals eerder beschreven in het artikel over ISO 14001 in een aanbesteding, wordt in aanbestedingen steeds vaker gevraagd naar een milieumanagementsysteem conform ISO 14001 of vergelijkbaar. Maar wat is ISO 14001 dan precies? Veel mensen komen niet verder dan: ISO 14001 is ISO 9001, alleen dan voor het milieu. Het is wat zweveriger. Wat minder concreet. Om deze norm wel concreet te maken, geven we in dit artikel een globale toelichting op het doel en de structuur van ISO 14001. Vervolgens gaan we in op de belangrijkste ISO 14001 eisen.
Wat is ISO 14001?
Het is maar hoe we het benaderen. Want wat betekent de norm nou eigenlijk? We zouden kunnen zeggen dat ISO 14001 een norm is die een raamwerk biedt voor de organisatie om haar impact op het milieu te beheersen. Na implementatie van ISO 14001 kan de organisatie haar milieuprestaties verbeteren, voldoen aan wet- en regelgeving en milieudoelstellingen bereiken. Geen woord van gelogen. Taai geformuleerd; dat wel.
Alles weten over ISO 14001?
Download dan geheel vrijblijvend de handige ISO 14001 veelgestelde vragen gids en kom alles te weten over ISO 14001.
Mij spreekt de benadering uit de ISO 14001 norm meer aan. De norm geeft namelijk aan dat het bereiken van evenwicht tussen milieu, maatschappij en economie essentieel is om te kunnen voorzien in de behoeften van onze generatie en de generatie na ons. Door stijgende verwachtingen van de maatschappij wat betreft duurzame ontwikkeling, steeds strengere wetgeving en een groeiende druk op het milieu, zijn organisaties een systeembenadering gaan toepassen op milieumanagement. En dat milieumanagement een noodzaak is, daar zijn we het in het algemeen wel over eens. ISO 14001 is dus een systeem voor milieumanagement met als doel duurzaamheid te stimuleren. Dát is ISO 14001.
Lees ook het artikel: De belangrijkste ISO 14001 certificeringeisen
Wat is ISO 14001:2015?
In 2015 heeft er een herziening van ISO 14001 plaatsgevonden. De nieuwe versie is nu ISO 14001:2015. Er zijn een aantal belangrijke verschillen in de nieuwe ISO 14001 norm ten opzichte van de oude versie, ISO 14001:2004. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op:
- Risico’s en kansen ten aanzien van het milieu betrekken bij het strategisch beleid.
- Inzicht in de context van de organisatie en behoeften en verwachtingen van belanghebbenden.
- Het toepassingsgebied moet aansluiten op de benadering van milieuaspecten vanuit het levenscyclus perspectief. Hiermee wordt bedoeld dat de organisatie bekend moet zijn met de belangrijkste milieuaspecten. Zowel bij toeleveranciers als in de fase van het gebruiken van producten en diensten.
- Er wordt een pro-actieve rol van de directie verwacht en er moet een totaaloverzicht van de compliance zijn.
Artikeltip: Stappenplan ISO 14001 milieuaspectenregister opstellen
ISO 14001:2015: de High Level Structure
Evenals ISO 9001 (kwaliteitsmanagement), ISO 27001 (informatiebeveiliging) en ISO 45001 (arbomanagement, voorheen OHSAS 18001), is de structuur van de norm gebaseerd op de High Level Structure (HLS). Dat betekent dat de belangrijkste hoofdstukken van voorgenoemde normen, over dezelfde onderwerpen gaan. De ISO normen hebben namelijk tien hoofdstukken. De eerste drie hoofdstukken zijn algemeen en gaan over het onderwerp en het toepassingsgebied van de norm, normatieve verwijzingen en termen en definities. Daarna wordt het interessant en komen de hoofdstukken aan bod die inhoudelijk van belang zijn. Zie onderstaande afbeelding.
Plan, Do, Check, Act (PDCA)
De ISO 14001 norm is gericht op continue verbetering. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de bekende PDCA-cirkel van Deming. De hoofdstukken 4 t/m 6 van de ISO 14001 norm, kunnen we zien als Plan, de hoofdstukken 7 en 8 als Do, hoofdstuk 9 als Check en hoofdstuk 10 als Act. Op die manier probeert de nieuwe ISO 14001 norm het planmatig continue verbeteren te stimuleren.
Wat zijn de belangrijkste ISO 14001 eisen?
Nu we duidelijk hebben wat het doel van de ISO 14001 norm is, is het belangrijk te bepalen wat dan de eisen zijn. ISO 14001 gaat er vanuit dat het milieumanagementsysteem gestoeld moet zijn op de context waarin de organisatie functioneert. Op basis daarvan worden milieuaspecten, compliance verplichtingen, risico’s en kansen vastgesteld.
Bekijk ook het artikel: Interne Audit ISO 14001 : 5 tips
Milieubeleid
In paragraaf 5.3 van de ISO 14001 norm wordt gevraagd naar een milieubeleid. Dit beleid moet in ieder geval de volgende items bevatten:
- Passend bij het doel en de context van de organisatie.
- Kader voor het vaststellen van milieudoelstellingen.
- Verbintenis tot beschermen van het milieu.
- Verbintenis tot voldoen aan compliance verplichtingen.
- Verbintenis tot continu verbeteren van het milieumanagementsysteem om milieuprestaties te verbeteren.
Milieuaspecten bepalen
Wanneer de context van de organisatie in kaart is gebracht, moeten de milieuaspecten worden bepaald. Deze aspecten van activiteiten, producten en diensten worden bepaald met behulp van vastgestelde criteria. Vervolgens worden de milieueffecten van deze aspecten bepaald. Hierbij dient rekening gehouden te worden met wijzigingen, abnormale omstandigheden en voorzienbare noodsituaties.
Compliance verplichtingen
Het laatste onderwerp dat ik wil noemen, is het bepalen van compliance verplichtingen met betrekking tot milieuaspecten. Hiermee wordt bedoeld dat de organisatie in kaart moet brengen welke wet- en regelgeving voor hun van toepassing is. Onderstaande afbeelding maakt de relatie tussen bovengenoemde onderwerpen inzichtelijk.
Bron: www.sccm.nl
Wat is ISO 14001: conclusie en vervolg
ISO 14001 is een managementsysteem. Geen handboek, maar een systeem om de invloed van je organisatie op het milieu te managen. Wanneer dit managementsysteem gebaseerd is op de organisatie, is het geen last maar een ondersteunend middel. ISO 14001 certificering kan je daarnaast ook een gunningsvoordeel opleveren bij aanbestedingen. Al met al hopen we antwoord gegeven te hebben op de centrale vraag in dit artikel: wat is ISO 14001?
Wil je meer weten over ISO 14001 of wil je aan de slag met implementatie? Neem dan gerust contact met ons op. Onze adviseurs helpen je graag op weg!
