Wat is het verschil tussen een preventiemedewerker en een KAM-coördinator?

De preventiemedewerker en de KAM-coördinator: twee rollen die in het kader van Arbo & Veiligheid binnen een organisatie belegd kunnen zijn. Regelmatig horen we de vraag ‘wat is het verschil tussen een preventiemedewerker en een KAM-coördinator?’. In de basis is dat de scope van het takenpakket waar de rol zich mee bezig houdt. De scope van een KAM-coördinator is veel breder dan die van een preventiemedewerker, die juist op sommige fronten weer specialistischer is. Daarnaast is de rol van preventiemedewerker wettelijk verplicht, terwijl dat voor de KAM-coördinator-rol niet het geval is. Overigens zie je binnen veel organisaties zelfs dat de KAM-coördinator tevens de rol van preventiemedewerker vervult. Hoe zit dat precies allemaal? Dat vertellen we in dit artikel.

Allereerst even terug naar de basis.

De preventiemedewerker is een officiële wettelijke benaming in Nederland voor een door de werkgever aangestelde werknemer die de werkgever in een bedrijf bijstaat op het gebied van preventie en bescherming (bron: Arboned.nl).

Afhankelijk van de uitkomst van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) en natuurlijk de grootte en complexiteit van een organisatie kan het zo zijn dat er meerdere preventiemedewerkers in een organisatie zijn.

KAM staat voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Veiligheid en Milieu. De KAM-coördinator is verantwoordelijk voor, het ontwikkelen, bewaken en optimaliseren van, de kwaliteits-, arbo- en milieuaspecten binnen een organisatie. In het Engels wordt de KAM-coördinator ook wel een QHSE (Quality, Health, Safety and Environment) manager genoemd.

In sommige organisaties is de rol van KAM-coördinator een neventaak (vaak kleine organisaties), in andere organisaties is het een op zichzelf staande functie (middelgrote organisaties) en in andere organisaties zelfs een hele afdeling (vaak grote organisaties).

De basisvraag die we in dit blog beantwoorden. Het antwoord is in de intro eigenlijk al kort gegeven: De scope van de KAM-coördinator is breder dan die van de preventiemedewerker, die op zijn/haar beurt vaak weer specialistischer te werk kan gaan. KAM staat voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu en om die reden is de KAM-coördinator in de basis verantwoordelijk voor het uitvoeren van activiteiten op het gebied van KAM. Naast veilig en gezond werken richt een KAM-coördinator zich dus ook op kwaliteitsbeheer (bijvoorbeeld de implementatie van een ISO 9001 managementsysteem) en milieuzaken (bijvoorbeeld monitoring van milieubeleid). Beide thema’s komen in het takenpakket van de preventiemedewerker niet voor.

Een preventiemedewerker is primair verantwoordelijk voor het uitvoeren van activiteiten op het gebied van arbeidsomstandigheden en veiligheid en richt zich daarbij op de veiligheid en gezondheid van werknemers, arbeidsrisico’s verminderen en verzuim voorkomen. Denk aan het uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), voorlichting geven over veilig werken op de werkvloer, (veiligheids)trainingen voor medewerkers coördineren etc. Dan komt al snel de vraag naar boven ‘kan een KAM-coördinator’ zich daar ook niet op richten? Jazeker. In veel organisaties is het zelfs zo dat de KAM-coördinator ook de rol van preventiemedewerker vervult. Er is echter één belangrijk aspect, namelijk dat de rol van preventiemedewerker bij wet verplicht is en die van KAM-coördinator niet.

De rol van preventiemedewerker is dus zoals gezegd een verplichte rol binnen organisaties en die van KAM-coördinator niet. In de Arbowet staat namelijk dat iedere organisatie ten minste één preventiemedewerker dient te hebben. Daarbij de opmerking dat bij organisaties t/m 25 medewerkers geldt dat dit ook een secundaire rol kan zijn. Een preventiemedewerker, die de organisatie bijstaat op gebied van preventie en bescherming, heeft een formele aanstelling en kan aangemerkt worden als deskundige met betrekking tot de Arbowet. De persoon die dus de rol van preventiemedewerker vervult, dient kennis te hebben van arbeidsrisico’s van de organisatie en de te nemen preventieve maatregelen.

Is een KAM-coördinator dan niet verplicht? Correct. Vanuit ISO-normen en bijbehorende certificering(en) is er geen verplichting om een KAM-coördinator aan te stellen. Wel stellen de normen dat de rollen en verantwoordelijkheden in relatie tot het managementsysteem duidelijk moeten zijn belegd binnen de organisatie, maar hierbij wordt niet gesproken over één functionaris.

De rol van preventiemedewerker kan vervuld worden door iedere betrokken medewerker die affiniteit heeft met Arbozaken, zoals bijvoorbeeld de KAM-coördinator. Mocht je zo iemand niet in huis hebben, dan kun je ook een externe deskundige inhuren die de rol vervult of juist kiezen voor externe ondersteuning, waardoor de interne preventiemedewerker wordt bijgestaan.

Hoe groter, of complexer, een organisatie, des te groter de kans dat er meerdere preventiemedewerkers worden aangesteld. Leidraad hiervoor is dat er voldoende capaciteit ingezet moet kunnen worden als de situatie daarom vraagt. De uitkomsten van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie bepalen of de functie van de preventiemedewerker fulltime, parttime en/of door één of meerdere personen dient te worden ingevuld. De omvang en ernst van de risico’s zijn daarin dus bepalend. Uiteraard kan de situatie ook veranderen wanneer een organisatie groter wordt en er dus op een diepgaander niveau kennis van zake nodig is. Dit kan dus ook ondergebracht zijn bij bijvoorbeeld een KAM-afdeling waar meerdere functionarissen actief zijn op het gebied van KAM. En daarmee is de cirkel weer rond!

Samengevat: een preventiemedewerker is bij wet verplicht en een KAM-coördinator niet. Een KAM-coördinator heeft een bredere scope dan een preventiemedewerker, maar kan ook zomaar de rol van de preventiemedewerker op zich nemen. De grootte, complexiteit en behoefte n.a.v. de RI&E-situatie van een organisatie bepalen uiteindelijk hoe de structuur in elkaar komt te zitten: wie vervult welke rol en hoeveel van elke rol zijn benodigd?

Wil je meer weten over de preventiemedewerker of de diverse rollen rondom Arbo & Veiligheid binnen je organisatie? Of kun je juist ondersteuning gebruiken? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen je graag op weg!