Wat is de Governancecode Zorg?

Vanuit de Brancheorganisaties Zorg (BoZ) is er een ‘code’ opgesteld die streeft naar de beste kwaliteit in de zorg: de Governancecode Zorg. Het is als het ware een instrument dat bijdraagt aan het leveren van goede zorg en het realiseren van maatschappelijke doelstellingen en is gericht op bestuur en toezichthouders. Want om goede zorg te kunnen leveren is goed bestuur en toezicht nodig. In dit artikel vertellen we je meer over de Governancecode Zorg!

De Governancecode Zorg wordt ook wel gezien als een referentiekader voor de sector, waar altijd op teruggevallen kan worden. Ook in lastige situaties. Het doel ervan is om reflectie op het functioneren van het bestuur en toezichthouders te stimuleren en het gesprek over de onderlinge verhoudingen aan te gaan. De code biedt zorgorganisaties veel ruimte om er een eigen invulling aan te geven die past bij de organisatie. Je kunt het eigenlijk zien als een levend document dat voornamelijk richtlijnen geeft. Doordat het een vorm van zelfregulering is, is het altijd passend en actueel. Maar dat houdt ook in dat je als zorgorganisatie zelf verantwoordelijk bent voor de naleving van de code.

Een streven binnen de Governancecode Zorg staat voorop: goede zorg voor de cliënt. Echter is dit een breed begrip als je kijkt naar de diversiteit binnen de sector. Om toch richtlijnen te bieden die van toepassing zijn op de gehele branche is de code opgedeeld in zeven principes:

Een logisch eerste principe is het bieden van goede zorg aan cliënten. Het is onderdeel van de code omdat je als zorgaanbieder dient te voldoen aan de professionele standaarden en kwaliteits- en veiligheidseisen. De zorgverlening moet optimaal zijn. Hierbij staan logischerwijs de wensen, behoeften en belangen van de cliënt centraal.

Ondanks dat iedere zorgorganisatie diverse normen en waarden heeft, staan drie waarden vanuit de Governancecode Zorg centraal: integriteit, betrouwbaarheid en aanspreekbaarheid. Als je het hebt over integriteit, is het voorkomen van ongewenste belangenverstrengeling een belangrijke waarborg. Maak hierover duidelijke afspraken en leg deze vast! Naast deze drie pijlers ben je als zorgverlener zelf verantwoordelijk voor het opstellen van waarden die passend zijn bij jouw maatschappelijke doelstelling. Deze normen en waarden komen dan (als het goed is) ook duidelijk naar voren in je bedrijfscultuur.

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het bepalen wie medezeggenschap heeft binnen de zorgorganisatie. Dit kunnen belanghebbenden binnen de organisatie zijn, maar ook zeker stakeholders buiten de organisatie moeten invloed kunnen uitoefenen op de zorg en dienstverlening. Vanuit de Governancecode wordt juist aangestuurd op het creëren van een structuur waarbij ieder orgaan binnen de organisatie wel iets te zeggen heeft.

Het inrichten van de governance van de zorgorganisatie is een verantwoordelijkheid van de raad van bestuur en het toezichthoudend orgaan. Zij moeten ervoor waken dat zowel de inrichting als de werking voldoet aan de code.

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het sturen op de maatschappelijke doelstelling van de organisatie. Zij leggen vervolgens verantwoording af aan het toezichthoudend orgaan.

Het toezichthoudend orgaan houdt toezicht op de raad van bestuur. Zij zijn kritisch als het gaat om de naleving van de maatschappelijke doelstelling van de organisatie.

Om kwaliteit na te streven en te garanderen is het van belang om professionaliteit en deskundigheid continu te blijven ontwikkelen. Hier worden hoge eisen aan gesteld. Met behulp van feedback en reflectie wordt gekeken of de prestaties en ontwikkelingen nog passen binnen de organisatie en of er eventueel bijsturing nodig is.

Ondanks dat de Governancecode veel vrijheid biedt in de invulling die zorgorganisaties eraan geven, is de toepassing ervan zeker niet vrijblijvend. Tot 2017 werden afwijkingen nog wel eens door de vingers gezien als ze goed konden worden uitgelegd. Maar tegenwoordig is het geen ‘lijstje’ meer dat even afgevinkt kan worden. De toegevoegde waarde en de doelen van de code staan centraal. Niet het ‘voldoen aan de regels’. Vergelijkbaar dus aan de nieuwe generatie ISO normen!

Handhaving van de code is een verantwoordelijkheid die gedeeld wordt door de raad van bestuur en het toezichthoudend orgaan. Het signaleren van afwijkingen is dus ook een interne aangelegenheid. Belangrijk: zorg ervoor dat je een aanspreekcultuur creëert! Houd collega’s scherp. Pas wanneer mensen aanspreken niet wordt gezien als iets negatiefs, maar iets positiefs heerst er een cultuur waarbij je samen streeft naar het leveren van de kwalitatief beste zorg!