Veiligheid op de werkvloer gaat hand in hand met het veiligheidsbewustzijn van je medewerkers. Hoe beter zij handelen met het oog op veiligheid, des te minder ongelukken er gebeuren. Gezond en veilig werken is daarom onlosmakelijk verbonden met denken en handelen van werknemers; het moet tussen de oren komen te zitten. Maar hoe verhoog je het veiligheidsbewustzijn binnen je organisatie? Hoe zorg je ervoor dat veiligheid zowel bewust als onbewust centraal komt te staan? Dat lees je in dit artikel.
Veiligheidsbewustzijn verhogen: een hele uitdaging
Als organisatie kun je van start gaan met het opzetten van een veiligheidsbeleid. Om dat veiligheidsbeleid succesvol te implementeren in de organisatie is het zaak dat er draagvlak en bewustzijn voor veiligheid wordt gecreëerd onder werknemers. Dat is niet iets wat je van de ene op de andere dag doet; het is een heel proces dat eigenlijk nooit klaar is. Veiligheidsbewustzijn verhogen betekent namelijk (gedrags)patronen doorbreken die onveilig gedrag in stand houden.
Wat is veiligheidsbewustzijn?
Het betekent concreet dat een persoon zich bewust is van de mogelijke risico’s die een bepaalde actie met zich mee kan brengen en dat hij of zij de signalen doeltreffend om kan zetten in een alerte en bewuste reactie op de onveilige situatie. Het uiteindelijke doel is om een actie zo veilig mogelijk uit te voeren.
Veiligheidsbewustzijn verhogen is een hele uitdaging. Het kan namelijk op allerlei manieren. In feite is het trial-and-error, want wat voor de ene organisatie werkt kan voor de andere organisatie totaal niet aanslaan. De aanpak die je kiest en de methoden die je hanteert moeten passen bij de organisatie en bij de medewerkers die er werken. Alleen dan ben je in staat om een veiligheidscultuur te creëren waarin medewerkers bewust en onbewust bezig zijn met veilig(er) werken.
Lees ook het artikel: Van een RI&E naar en compleet veiligheidsbeleid
Hoe kun je het veiligheidsbewustzijn verbeteren in jouw organisatie?
Aan de slag gaan met veiligheidsbewustzijn verbeteren? Hieronder geven we je een 10-tal handige tips:
Tip 1: Houd het thema veiligheid continu onder de aandacht
Organiseer regelmatig bijeenkomsten, toolboxmeetings en workshops over veiligheid. Schep daarbij duidelijkheid over het niveau waarop je veilig werkt. De één kan het veilig vinden, terwijl de ander nog genoeg verbeterpunten ziet. Zet het thema veiligheid ook steevast op de overlegagenda, zowel bij gezamenlijke als persoonlijke meetings. Door het thema continu onder de aandacht te brengen worden medewerkers er steeds weer mee geconfronteerd.
Case Study KiesZon over veiligheidsbewustzijn [Whitepaper]
Wil je graag een veiligheidsbeleid opzetten of een VCA-certificering behalen? En wil je weten hoe dat in de praktijk gaat? Download dan gratis de KiesZon Case Study met daarin het verhaal van KiesZon over veiligheidsbewustzijn.
Tip 2: Stel je medewerkers centraal
Stel je medewerkers centraal als het draait om veiligheid. Zij zijn immers de mensen die het werk uit moeten voeren. Laat medewerkers actief meedenken en laat hen bijvoorbeeld zelf veiligheidsmaatregelen bedenken. Op die manier is het draagvlak vele malen groter dan wanneer je hen iets oplegt.
Tip 3: Maak veiligheid bespreekbaar in je organisatie
Stel het thema veiligheid openlijk ter discussie en praat er regelmatig met elkaar over. Er moet een cultuur heersen waarin mensen alles rondom veiligheid durven te bespreken. Zo bewerkstellig je ook dat mensen elkaar aan durven spreken als ze zien dat er onveilig gewerkt wordt.
Tip 4: Kies voor een positieve benadering
Veiligheid kun je op allerlei manieren onder de aandacht brengen. Het is belangrijk dat je het altijd op een positieve manier brengt en dat je medewerkers stimuleert om veilig bezig te zijn. Veilig werken moet plezier zijn en geen moetje. Zorg ervoor dat bijeenkomsten over veilig werken nuttig en motiverend zijn, zodat mensen er graag naartoe komen. Wanneer het leuk is associëren ze veiligheid met iets positiefs en niet met een verplichting.
Tip 5: Laat als directie en management voorbeeldgedrag zien
Wanneer je als leidinggevende het goede voorbeeld geeft, volgen mensen sneller. Veiligheid moet immers verweven zitten in alle lagen van de organisatie en vooral top-down gedragen worden.
Tip 6: Breng veiligheidsprotocollen continu onder de aandacht
Veiligheidsprotocollen moeten bekend zijn onder medewerkers en daarnaast makkelijk toegankelijk zijn. Om dit te bewerkstelligen kun je bijvoorbeeld posters ophangen om de aandacht erop te vestigen. Of bespreek ieder overleg een ander protocol, om zo de protocollen onder de aandacht te houden.
Tip 7: Ontwikkel tests en doe checks
Het is van belang dat er, op een slimme manier, periodiek gecheckt wordt of iedereen op de hoogte is van veiligheidsprotocollen en de omgang met veiligheidsbescherming. Wanneer iemand aan zijn werk begint moet hij of zij zich afvragen of het veilig is en/of veiliger kan. Gebruik daarvoor hulpmiddelen zoals checklisten of een app waarin je eerst een aantal vragen dient te doorlopen met betrekking tot veiligheid alvorens je kunt starten met je werkzaamheden.
Tip 8: Bespreek bijna-ongevallen en voorbeeldsituaties
Je kunt ervoor kiezen om bijna-ongevallen te bespreken met je medewerkers. Door deze met elkaar te delen en te bespreken, blijven de risico’s onder de aandacht. Maak medewerkers duidelijk wat je hiervan kunt leren. Datzelfde kun je doen met voorbeeldsituaties. Door regelmatig een voorbeeldsituatie te bespreken zet je mensen aan het denken. Dat kan bijvoorbeeld ook door een anonieme enquête te houden waarin medewerkers voorbeeldsituaties kunnen beoordelen. Zo kun je peilen hoe het veiligheidsniveau is binnen je organisatie.
Tip 9: Creëer observatiegroepen en testsituaties
Wanneer je de hele dag werkzaam bent in een bepaalde situatie is het lastig om te observeren wat er mis kan gaan. Je ziet bepaalde simpelweg niet eens meer vanuit je routine. Daarom kan het nuttig zijn om testsituaties op te zetten waarin je met elkaar bekijkt waar de risico’s zitten en hoe je deze kunt verkleinen. Dit kun je ook overlaten aan een zogenaamde observatiegroep. Observatiegroepen kunnen bepaalde risico’s overzien en bespreken.
Tip 10: Bekijk periodiek de stand van zaken
Er zijn altijd verbeteringen mogelijk op het gebied van veiligheid. Een dergelijk proces stopt nooit. Het is daarom goed om regelmatig een stapje terug te doen, het reguliere werk voor wat het is te laten en eens na te denken over de veiligheid in bepaalde situaties. Kan het veiliger? Om het veiligheidsniveau periodiek te meten kun je een ‘job safety analysis’ uitvoeren onder medewerkers. Dat is een checklist met vragen van waaruit bekeken kan worden hoe veilig iemand zijn werkzaamheden uitvoert. Het levert nuttige inzichten op.
Uiteraard zijn er nog veel meer dingen te bedenken die bijdragen aan het verhogen van het veiligheidsbewustzijn. Wij hopen in ieder geval dat we je met deze 10 tips een eind op weg kunnen helpen. Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben of meer informatie willen? Neem dan gerust contact met ons op. Onze veiligheidskundigen helpen je graag!
