Handboeken, procedures en bijbehorende werkinstructies: niemand wordt er heel vrolijk van. Liever zaken digitaal registreren dan allerlei documenten opstellen in een grote map. Tot zover sluit dit helemaal aan bij onze visie. Met betrekking tot veiligheidsnormen is dat nog wel eens lastig. Er wordt gevraagd om aantoonbaar te laten zien dat er aandacht wordt besteed aan veiligheid. De VCA-certificering komt dan al snel om de hoek kijken, met alle bijbehorende documenten. Toch gaat de voorkeur vaak uit naar VCA vergeleken met ISO 45001 (voorheen OHSAS 18001). Want VCA of ISO is nogal een verschil. Voor ISO 45001 moet je veel meer doen en krijg je een veel groter handboek. Toch…?
Veiligheid vinden we belangrijk. Maar hoe geef je daar vorm aan op een manier die past bij je bedrijf?
De belangrijkste verschillen tussen VCA en ISO 45001
| VCA | ISO 45001 | |
|---|---|---|
| Nationaal/internationaal | Nederlandse norm | Internationale norm |
| Doelgroep | Vooral bouw-gerelateerde organisaties | Elk soort organisatie |
| Vorm | Checklist | Managementsysteem |
| Scope | Veiligheid, gezondheid en milieu | Arbeidsomstandigheden en veiligheid |
| Wet- en regelgeving | Voldoet niet automatisch aan de geldende Arbo wet- en regelgeving | Voldoet automatisch aan de geldende Arbo wet- en regelgeving |
| Focus | Focus op hoe je veiligheid en gezondheid binnen je organisatie moet regelen | Focus op wat je moet regelen binnen je organisatie |
| Niveaus | Verschillende niveaus (VCA* VCA** & VCA-P) | Voor iedere organisatie gelijk |
VCA of ISO 45001: een vragenlijst of een managementsysteem
In principe is VCA (VGM Checklist Aannemers) een vragenlijst rondom veiligheid en risicovolle werkzaamheden. De norm vereist documenten en procedures die zijn vastgelegd in een beheerssysteem. Het heeft instructielijsten, verplichte instructieboekjes en is redelijk ‘dwingend’ op het gebied van ongevallenpreventie.
ISO 45001 is daarentegen een managementsysteem voor arbeidsomstandigheden: een arbomanagementsysteem. Deze ISO norm geeft je juist meer ruimte om zelf invulling te geven aan het optimaliseren en verbeteren van je arbeidsomstandigheden. Dit hoeft dus helemaal niet zo complex te zijn en is dus ook prima geschikt voor kleine organisaties. De arbo-aspecten worden inzichtelijk en beheersbaar gemaakt. Vanuit je beleid worden alle zaken omtrent veiligheid en arbeidsomstandigheden vertaald naar de praktijk en continu verbeterd.
Het verschil in scope (en dus toepasselijkheid)
ISO 45001 is ‘breder’ dan VCA. De scope van ISO 45001 is arbeidsomstandigheden en veiligheid. Hieronder valt onder andere ook het welzijn van je medewerkers. De scope van VCA is veiligheid, gezondheid en milieu (VGM) en is gericht op de aanwezigheid van maatregelen en procedures. Daarmee is ISO 45001 geschikt voor elk soort organisatie, terwijl VCA vooral is geschikt voor organisaties in de bouwbranche.
Download whitepaper
Ben je benieuwd naar de ISO 45001 contextanalyse? Download dan geheel vrijblijvend deze whitepaper en ontdek stap voor stap hoe het werkt.
Wet- en regelgeving binnen VCA en ISO
Een groot voordeel van ISO 45001 is dat je organisatie hiermee automatisch voldoet aan de geldende Arbo wet- en regelgeving. Bij VCA is dat niet automatisch (volledig) het geval. Kijk bijvoorbeeld naar de RI&E. Zowel vanuit ISO 45001 als vanuit VCA wordt hier aandacht voor gevraagd. Hier zit echter wel een verschil tussen. ISO 45001 vraagt om een Arbo RI&E. Deze is volgens de Arbowet verplicht. VCA vraagt om een VGM-RI&E. Deze is niet voldoende om te voldoen aan de Arbowet.
Meer weten over de Arbo RI&E en de VGM-RI&E? Lees dan het artikel: ‘De Arbo RI&E en de VGM-RI&E: dit zijn de verschillen‘
Focus: wat versus hoe
ISO 45001 is gericht op het opstellen van een managementsysteem waarbij je op strategisch en operationeel niveau de Plan-Do-Check-Act (PDCA) cyclus doorloopt. Hierbij staat continu verbeteren centraal. De focus ligt bij ISO 45001 dan ook op wat je moet regelen. Binnen deze norm krijg je veel vrijheid in de invulling van het managementsysteem.
VCA is daarentegen praktischer in gestoken. Hier ligt de focus daarom op hoe je veiligheid en gezondheid binnen je organisatie moet regelen. Met behulp van de checklist van VCA toon je dus aan je opdrachtgevers aan dat je aan de set van eisen voldoet met betrekking tot veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Hiervoor worden standaard hulpmiddelen gebruikt, zoals de Last Minute Risico Analyse (LMRA). Deze standaard hulpmiddelen maken het voor iedereen duidelijk op welke manier een organisatie de veiligheid en gezondheid op de werkvloer heeft ingeregeld.
De visie van CertificeringsAdvies Nederland
VCA of ISO 45001, is de één beter dan de ander? Het begint er haast op te lijken. Maar dat is niet het geval. Bij CertificeringsAdvies Nederland gaan we uit van je organisatie. Het is dus afhankelijk van je behoefte en de toepasselijkheid van VCA of ISO certificering. VCA certificering is vaak een eis vanuit de markt en heeft daarmee een commerciële waarde. ISO 45001 (voorheen OHSAS 18001) wordt minder vaak gevraagd, maar is uiteindelijk wel completer dan VCA certificering.
Overigens is het natuurlijk niet zo dat je moet kiezen tussen VCA óf ISO. Als je ISO 45001 (vroeger OHSAS) gecertificeerd bent, maar VCA een commerciële waarde heeft, kun je er voor kiezen om te certificeren voor beide normen. Uiteraard worden deze dan geïntegreerd in hetzelfde managementsysteem.
Dit artikel is gepubliceerd op 16 september 2016. Het artikel is van een update voorzien op 7 mei 2021.