Stappenplan: voedselveiligheidsbeleid opstellen en doelstellingen formuleren conform ISO 22000

Het opstellen van een voedselveiligheidsbeleid is cruciaal voor bedrijven die met voedsel werken om de gezondheid van consumenten te waarborgen en te voldoen aan wet- en regelgeving. Het opstellen van een voedselveiligheidsbeleid is onderdeel van de ISO 22000 norm. Je kunt bij het opstellen van een voedselveiligheidsbeleid ervoor kiezen om zelf een procesgebonden plan te maken, of om een HACCP-plan te schrijven. Ga je zelf een plan opstellen, dan moet deze voldoen aan de voorwaarden van Verordening (EG) Nr. 852/2004 met daarbij de wetenschappelijk onderbouwing van alle producten/diensten. Het is dus makkelijker en ‘veiliger’ om een HACCP-voedselveiligheidsbeleid op te stellen. In dit artikel leggen we je hier meer over uit!

Om een voedselveiligheidsbeleid op te stellen, kun je de volgende stappen volgen:

Het is belangrijk om vast te leggen wat je doelstellingen zijn. Op die manier weet je als organisatie waar je naar toe werkt en kun je tijdens de evaluatie bekijken of je doelstellingen ook daadwerkelijk zijn behaald of niet. Om voedselveiligheidsdoelstellingen op te kunnen stellen, kun je je bijvoorbeeld afvragen wat je wilt bereiken met je voedselveiligheidsbeleid. Bijvoorbeeld: ‘We willen de incidenten van voedselvergiftiging voor 2027 met 100% voorkomen’. Belangrijk bij het opstellen van je doelstellingen is dat je de SMART-methode gebruikt:

Als bedrijf in de voedingsmiddelenindustrie krijg je te maken met diverse soorten wet- en regelgeving (zowel nationaal als internationaal). Zeker aangezien voedselveiligheid binnen Nederland (en ook in andere landen binnen Europa) hoog in het vaandel staat. Consumenten moeten er namelijk op kunnen vertrouwen dat het voedsel dat zij kopen veilig is. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) ziet hierop toe. Zij controleren voornamelijk op de eisen die worden gesteld aan hygiëne, etikettering en traceerbaarheid van producten.

Het is dus belangrijk om te identificeren welke wet- en regelgeving voor jouw organisatie relevant is. Denk bijvoorbeeld aan de EU-voedselveiligheidswetgeving zoals de General Food Law), maar ook aan nationale wetten en industrienormen (zoals HACCP of ISO 22000). Wanneer je de relevante wet- en regelgeving in kaart hebt gebracht, zorg je ervoor dat je beleid in lijn is met de vereisten van de wetgeving en eventuele certificeringsstandaarden zoals ISO 22000 in dit geval.

Om de voedselveiligheid van je product of dienst te kunnen garanderen, is het belangrijk dat je de gevaren voor jouw organisatie in kaart brengt. Die gevaren zijn onder te verdelen in vier categorieën:

Beoordeel vervolgens hoe groot het risico is voor jouw bedrijf. Analyseer de kans op- en de ernst van de geïdentificeerde gevaren. Bepaal vervolgens kritische controlepunten (CCP’s) en identificeer punten in het proces waar controle essentieel is om voedselveiligheid te kunnen waarborgen.

Wanneer je de gevaren voor voedselveiligheid binnen jouw organisatie hebt vastgelegd, dan ga je procedures en richtlijnen ontwikkelen om die gevaren te verkleinen of zelf de elimineren. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan:

Het is belangrijk dat je de vastgestelde procedures en richtlijnen vastlegt. Dit is bewijslast die je tijdens de ISO 22000 audit kunt laten zien aan de auditor.

Een succesvol voedselveiligheidsbeleid valt of staat met de medewerkers binnen je organisatie. Iedereen moet weten hoe zij voedselveilig kunnen werken, maar ze moeten ook bewust zijn van het belang van voedselveiligheid. Alleen dan kun je toegevoegde waarde uit je ISO 22000 managementsysteem halen. Om dit kennis- en bewustzijnsniveau te behalen én te behouden, kun je structureel je personeel bijscholen. 

Vanuit de ISO 22000 norm is documentatie en registratie belangrijk. Onderhoud daarom gedetailleerde records. Houd bijvoorbeeld gegevens bij van alle aspecten van voedselveiligheid:

Buiten de ‘standaard’ documentatie en registratie is traceerbaarheid tegenwoordig ook een belangrijk onderdeel binnen de norm. Sterker nog: als organisatie in de voedingsmiddelenindustrie ben je verplicht om de traceerbaarheid van je producten te waarborgen. Zorg er dus voor dat al je voedselproducten traceerbaar zijn. Van inkoop tot verkoop!

Alleen wanneer je je voedselveiligheidsbeleid en ISO 22000 managementsysteem blijft onderhouden, haal je er toegevoegde waarde uit. Niet voor niets zijn regelmatige inspecties en audits onderdeel van de ISO 22000 norm. Zorg er dus voor dat je periodiek (vaak jaarlijks) interne audits uitvoert om ervoor te zorgen dat procedures worden gevolgd én effectief zijn. Zijn je procedures niet effectief, dan is het zaak om deze procedures bij te sturen zodat ze wel effectief worden. Dit kun je doen middels de Plan-Do-Check-Act (PDCA) cyclus. Ontwikkel daarnaast ook procedures voor het omgaan met voedselveiligheidsincidenten, inclusief terugroepacties en rapportage aan de autoriteiten.

Een belangrijk doel van de ISO 22000 norm is dat je als organisatie continu blijft verbeteren. Feedback en evaluatie speelt hierin een belangrijke rol. Het is essentieel om feedback van medewerkers en klanten te vragen om je beleid structureel te blijven verbeteren. Daarnaast is het belangrijk om je beleid aan te passen op basis van nieuwe informatie, technologieën of veranderingen in wet- en regelgeving.

Heb je hulp nodig bij het opstellen van je voedselveiligheidsbeleid? En wil je hierover graag sparren met een expert? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen je graag!