Onderzoek: Arbeidsongevallen in 2022 stijgt

In Nederland is elke werkgever verplicht om ervoor te zorgen dat medewerkers veilig kunnen werken. Ondanks de faciliteiten die hiervoor geboden worden, gebeuren er nog steeds dagelijks arbeidsongevallen. Dat varieert van kleine ongevallen tot aan ongevallen met blijvend letsel. In principe is ‘alles dat erger is dan een pleister plakken’ onderzoek waardig. Ongevallen met blijvend letsel, ziekenhuisopname of met dodelijke afloop moeten daarnaast verplicht gemeld worden bij de Arbeidsinspectie. Dit is o.a. verplicht omdat de Arbeidsinspectie wil bijdragen aan het leren van arbeidsongevallen om deze in de toekomst te voorkomen. Jaarlijks voeren zij een onderzoek uit waaruit een concluderend rapport volgt: de Monitor Arbeidsongevallen. In dit artikel lees je de highlights van het rapport over 2022. Het volledige rapport is te downloaden via de website van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

In 2022 heeft de Arbeidsinspectie 2.418 ongevalsonderzoeken gestart. Wederom een stijging ten opzichte van 2021. 2.295 daarvan werden ook daadwerkelijk afgerond in 2022. Hierbij zijn 2.357 slachtoffers gevallen, waarvan het bij 40(!) slachtoffers een dodelijke afloop had. Dit betreft 27 slachtoffers per 100.000 banen. Branches waarbij het vaakst arbeidsongevallen hebben plaatsgevonden zijn:

In 51% van alle arbeidsongevallen brak het slachtoffer een bot. Daarmee is dit het meest voorkomende letsel. In totaal leidde:

Het overgrote deel van de slachtoffers was een man. Slechts 1 op de 8 slachtoffers was een vrouw. Het aandeel van de vrouwelijke slachtoffers was het grootst in de zorgsector en de horeca.

In 40% van de afgeronde ongevalsonderzoeken (893) in 2022 werden één of meerdere overtredingen geconstateerd. Het totaal komt neer om 1.398 overtredingen. In 2021 ging het om 47% van de gevallen. De afname van het aantal afgesloten zaken met een geconstateerde overtreding is te verklaren met de toepassing van de gedifferentieerde aanpak en handhaving.

Per 1 januari 2023 hanteert de Arbeidsinspectie een nieuwe werkwijze: gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek (GAO). Reden hiervoor is dat het aantal arbeidsongevallen hoog blijft. Het GAO houdt in dat werkgevers, na melding van het ongeval bij de arbeidsinspectie, zelf een werkgeversrapportage opstellen. Doel hiervan is om het bewustwordingsniveau van de risico’s binnen een bedrijf te verhogen en de organisatie zelf passende maatregelen te laten treffen om de veiligheids- en gezondheidsrisico’s te verkleinen. Na goedkeuring van de rapportage volgt mogelijk nog een vervolginspectie om te kunnen beoordelen of het verbeterplan voldoende is geïmplementeerd binnen de organisatie. Is dit niet het geval, dan krijgt de werkgever nog een kans om dit alsnog te doen. Gebeurt dit niet, dan volgt alsnog een ongevalsonderzoek door de Arbeidsinspectie.

In 29% van alle afgeronde onderzoeken (657) heeft de Arbeidsinspectie een boeterapport opgesteld. In de overige gevallen is er (waarschijnlijk) alleen een waarschuwing gegeven.

De Arbeidsinspectie heeft zich in de Monitor Arbeidsongevallen specifiek gericht op de doelgroep: stagiairs en studenten. De kans op een arbeidsongeval bij deze doelgroep zou namelijk groter zijn. Echter, uit het onderzoek blijkt dat er in verhouding minder ongevallen plaatsvinden bij stagiairs en studenten dan bij werknemers in loondienst.

Wat wel opvalt is dat stagiairs en studenten in verhouding vaker een ongeval krijgen door contact met een arbeidsmiddel of object (denk aan een machine bijvoorbeeld). Dit geldt echter ook voor jonge werknemers die pas kort in loondienst zijn. Het verschil in ongevalstypen is mogelijk te herleiden naar het type werkzaamheden dat stagiairs of studenten uitvoeren. Tot slot is onervarenheid in combinatie met het ontbreken van instructies en begeleiding een terugkomende oorzaak.

Naast de focus op een specifieke doelgroep, licht de Arbeidsinspectie nog een ander aspect specifiek uit in het onderzoeksrapport: ongevallen met gevaarlijke stoffen. In het onderzoek wordt systematisch over alle ongevalstypen gerapporteerd, maar de volgorde wordt bepaald op basis van hoe vaak een ongevalstype voorkomt.

Bij gevaarlijke stoffen moet je denken aan stoffen die bij contact acuut letsel (kunnen) veroorzaken, zoals giftige stoffen, hete of koude stoffen en irriterende stoffen. Dit letsel kan bijvoorbeeld bestaan uit brandwonden, bevriezingen, vergiftigingen of infecties. Bij 4% van het totaal aantal ongevallen was er sprake van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Sectoren waar dit soort ongevallen het vaakst voorkomen zijn:

In de meeste gevallen werden de ongevallen met gevaarlijke stoffen veroorzaakt door een vloeistof. Daarbij kun je denken aan schoonmaakmiddelen of vloeibaar metaal, maar ook aan frituurvet of hete koffie! Daarnaast blijkt dat het in dit ongevalstype voornamelijk gaat om stoffen die gevaarlijk zijn vanwege de hoge temperatuur.