Meer informatie of eens sparren?
Wil je meer weten of eens sparren over het verbeteren van milieu en duurzaamheid in jouw organisatie? Neem dan contact met ons op!
EU Green Deal
Reduceren CO2 uitstoot
Wetenschappers beschouwen de continu toenemende concentraties broeikasgassen in de atmosfeer als de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering. Door het proces van opwarming van de aarde stijgt de temperatuur, stijgt ook de zeespiegel en als gevolg hiervan ervaart de mensheid steeds vaker en ook steeds intenser extreme weersomstandigheden. Hoog tijd voor actie dus!
Een belangrijke stap is het reduceren van de CO2-uitstoot. Om dat doel te realiseren hebben overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties het Klimaatakkoord van Parijs gesloten. Dat heeft weer geleid tot de EU Green Deal, de routekaart met een hele reeks aan maatregelen om Europa voor 2050 klimaatneutraal te maken.
49% minder CO2 uitstoot
Nederlandse regelgeving steeds strenger
De Nederlandse overheid heeft zich, als gevolg van dat Klimaatakkoord, ten doel gesteld om in 2030 de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 met 49% te verminderen. Het bedrijfsleven speelt hierin een belangrijke rol. In Nederland is het namelijk zo dat de grootste bedrijven van het land samen verantwoordelijk zijn voor 71% van de CO2-uitstoot (bron: deduurzameadviseurs.nl). Gevolg van dit alles is dat, met name het bedrijfsleven, te maken heeft met allerlei (opkomende) wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid. Organisaties moeten dus aan de slag met verduurzamen. Maar waar start je? Wat is verplicht? Wat is wijsheid?
Wij zijn je graag van dienst
Onze milieu en duurzaamheid specialisten
Meer informatie over milieu & duurzaamheid
Impact
Klimaatverandering groot risico voor bedrijfsleven
Uit het ‘Global CEO Outlook 2019’, dat gepubliceerd is door KPMG, blijkt dat CEO’s klimaatverandering momenteel als grootste risico voor hun bedrijf zien. Vanuit een ander onderzoek van KPMG wordt geconcludeerd dat vrijwel iedere organisatie financiële risico’s loopt of op de lange termijn kansen kan creëren door klimaatverandering. Wanneer (Nederlandse) organisaties eenmaal beseffen dat ze financieel voordeel kunnen behalen door rekening te houden met klimaat gerelateerde risico’s binnen hun organisatie, zijn ze in staat om de risico’s ook daadwerkelijk te verkleinen. (Bron: KPMG).
Het Mercer-rapport‘Investing in a Time of Climate Change’ (2019) stelt dat sommige organisaties in 2050 maar liefst 95% van hun waarde zouden kunnen verliezen als de regering actie onderneemt om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius. Vandaar de hoge noodzaak voor organisaties om snel te handelen met het oog op klimaat gerelateerde risico’s. (Bron: Mercer.com)
1. Duurzaamheid en milieu
Wat betekent duurzaamheid milieu? Om die vraag te beantwoorden allereerst een korte definitie van de term duurzaamheid. Duurzaamheid is (volgens de definitie van de World Commission on the Environment and Development):
Wat is duurzaamheid?
Even pas op de plaats. Wat is duurzaamheid precies? Een definitie van de ‘World Commission on the Environment and Development’: ‘Een vorm van ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.’ Het draait daarbij om economische, sociale en leefomgevingsbehoeften. Denk aan zaken als schoon milieu, biodiversiteit, maatschappelijk vertrouwen etc. Essentie van duurzaamheid is dat de aarde niet wordt uitgeput en ook voor toekomstige generaties bewoonbaar is.
Het draait om economische, sociale en leefomgevingsbehoeften, zoals een schoon milieu, biodiversiteit, maatschappelijk vertrouwen etc. De essentie is dat de aarde niet uitgeput raakt en ook voor toekomstige generaties bewoonbaar is.
Duurzaam betekent eigenlijk dus ‘lang meegaan’ en wanneer je de term in combinatie met milieu hanteert dan wordt er gedoeld op het lang meegaan van de leefomgeving. Een milieuvriendelijk(e) product of dienst brengt in de gehele productieketen geen schade toe aan de leefomgeving als in:
- Geen milieuverontreiniging
- Geen uitputting van natuurlijke grondstoffen
- Geen invloed op de ecologie
Een duurzaam product gaat doorgaans lang mee. Dat kan zijn omdat het gemaakt is van (kwalitatief) goed materiaal, maar dat kan ook zijn omdat het een product is dat makkelijk te repareren is en daardoor niet snel bij het afval komt.
2. Waarom starten met duurzaam ondernemen?
Waarom zou je als organisatie starten met duurzaam ondernemen? Wanneer er wordt gesproken over duurzaamheid bij bedrijven, ofwel duurzaam ondernemen, dan roept dat binnen organisaties al snel de associatie op dat het veel geld kost en weinig oplevert. Toch is die aanname niet helemaal juist. Vanuit de markt wordt duurzaamheid steeds vaker als eis gesteld. Van bedrijven die mee willen doen aan aanbestedingen wordt steeds vaker verwacht dat ze een goed MVO-beleid voeren. Niet alleen vanuit opdrachtgevers is die verwachting er. Ook de consument is, vanuit milieu en duurzaamheidsoogpunt, steeds kritischer op organisaties en hun product/dienst.
Dat alles wordt versterkt door (natuurlijke) grondstoffen die steeds schaarser en daardoor duurder worden en de overheid die middels aangescherpte wet- en regelgeving duurzaamheid bij bedrijven probeert af te dwingen/te stimuleren. Bovendien wordt die wet- en regelgeving de komende jaren alleen maar strenger, omdat de overheid moet voldoen aan het Klimaatakkoord (voortkomend uit de Europese Green Deal). Eén van de doelen die daarbij gesteld is, is dat de uitstoot van broeikasgassen in Nederland in 2030 met 49% verminderd is, in vergelijking met 1990. In Nederland is het zo dat de grootste bedrijven van ons land samen verantwoordelijk zijn voor 71% van de CO2-uitstoot (Bron: deduurzameadviseurs.nl). Het bedrijfsleven speelt dan ook een grote rol bij het realiseren van de klimaatdoelen.
Wat is het Klimaatakkoord?
Wat is het Klimaatakkoord? Het Klimaatakkoord is een belangrijk deel van de Nederlandse invulling van het Klimaatverdrag in Parijs. Daarin hebben 195 landen inclusief Nederland afgesproken om in 2050 de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius en zo mogelijk 1,5 graden Celsius. Het Klimaatakkoord is onderdeel van het Nederlandse klimaatbeleid. Het is een overeenkomst tussen veel organisaties en bedrijven in Nederland om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. (Bron: Klimaatkkoord.nl en Rijksoverheid.nl).
Uiteindelijk krijgt iedereen met het Klimaatakkoord te maken. Nederland neemt daar 30 jaar de tijd voor, zodat veranderingen voor iedereen haalbaar zijn. Wanneer we inzoomen op het bedrijfsleven, dan vertaalt zich dat door in maatregelen als:
- 40% van de opgewekte energie moet in 2030 schoon zijn;
- Fossiele brandstoffen worden gefaseerd duurder;
- Vanaf 2035 mogen er geen benzineauto’s meer geproduceerd worden;
- Aan de buitengrenzen van de EU komt een CO2-belasting om oneerlijke concurrentie tegen te gaan.
Kennis
Best gelezen milieu & duurzaamheid blogs
3. Welke milieu wet- en regelgeving is er?
Vanuit de overheid worden er steeds meer maatregelen getroffen om aan de Klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Dat resulteert in steeds meer en strengere wet- en regelgeving. Zo heeft het bedrijfsleven te maken met o.a. deze verplichtingen:
- De omgevingswet (2023)
- De EED energie audit;
- Vergunningsaanvragen voor woning- als utiliteitsbouw moeten voldoen aan de Bijna EnergieNeutrale Gebouwen (BENG) per 2021;
- De Energiewet
- De energiebesparingsplicht (en informatieplicht) met uitbreiding (per 2023);
- Energielabel C voor kantoorpanden per 2023;
- De CSRD-richtlijn per 2024;
- Rapportageverplichting over kilometers dienstreizen;
- SCGD
- Etc.
Werk aan de winkel dus voor het bedrijfsleven: de nieuwe wet- en regelgeving verplicht bedrijven hun verantwoordelijkheid te nemen op weg naar een meer duurzame economie. Bovenstaande is slechts een greep uit de wet- en regelgeving die er voor allerlei uiteenlopende sectoren is/aan zit te komen. Wil je weten welke wet- en regelgeving voor jouw organisatie van toepassing is m.b.t. energiebesparing? Doorloop dan op de site van het RVO de wetchecker energiebesparing.
Via de Wetchecker energiebesparing is het mogelijk om te kijken aan welke energiewetten je als organisatie dient te voldoen. Daarnaast is het zo dat de energiebesparende maatregelen die je als organisatie dient te nemen ook afhankelijk zijn van de bedrijfstak waarin je operationeel bent. Op de website van het RVO is een lijst te vinden waarin voor 19 bedrijfstakken inzichtelijk is gemaakt aan welke erkende maatregelen een bedrijf dient te voldoen.
Concluderend kunnen we stellen dat je als organisatie beter vandaag dan morgen aan de slag kunt gaan met het verminderen van de CO2-uitstoot. Op dit moment zijn de wettelijke verplichtingen die in Nederland gelden nog beperkt. Dat neemt niet weg dat de overheid wel degelijk ambitieuze doelen heeft en daarvoor maatregelen treft. Om dit alles te bevorderen zijn er momenteel veel financierings- en subsidiemogelijkheden vanuit de overheid beschikbaar gesteld, gericht op het verduurzamen binnen organisaties. Doordat deze mogelijkheden nu worden aangeboden, is dit een goed moment om in te stappen. Wanneer ‘straks’ de helft van de bedrijven al over de streep is, gaan subsidies natuurlijk wegvallen en wordt vanuit organisaties gevraagd om steeds meer zelf te betalen.
Sociale- en milieurisico’s
Sociaal Risico Management (SRM)
Duurzaam ondernemen wordt niet alleen gedreven door opkomende wet- en regelgeving. Steeds meer organisaties zien in dat thema’s als duurzaamheid en MVO een plek moeten krijgen binnen het risicomanagementproces van de organisatie. En dat is niet zo gek, want sociale- en milieurisico’s, voortkomend uit dit soort thema’s, zijn relevanter voor organisaties dan vaak gedacht wordt en de impact kan veel groter zijn dan op voorhand wordt beseft. Neem bijvoorbeeld diverse maak-industrieën. Je hoort steeds vaker dat er tekorten aan natuurlijke grondstoffen ontstaan. Gevolg daarvan is dat de prijzen van deze grondstoffen flink stijgen. Een risico in de keten! Zeker wanneer je als organisatie afhankelijk bent van dit soort natuurlijke grondstoffen.
En denk in het kader van Sociaal Risicomanagement (SRM) ook eens aan de geloofwaardigheid van jouw organisatie of de geloofwaardigheid van je leveranciers. Een imago kan je business, of de business van je leverancier, maken of breken. Stakeholders hebben hier grote invloed op. Ben je in hun perceptie een betrouwbaar bedrijf? Dat haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt? En dat niet alleen zegt, maar ook echt doet? En hoe zit dat met je leveranciers? Wanneer jouw organisatie van leveranciers die MVO aan hun laars lappen afhankelijk is, dan brengt dat grote risico’s met zich mee voor de toekomstbestendigheid van jouw business.
Kortom, het is steeds noodzakelijker om vanuit een breed perspectief te kijken naar het minimaliseren van de onzekerheden die het bereiken van de (organisatie)doelen en daarmee het eventuele voortbestaan van de organisatie in de weg staan. Duurzaamheid en MVO verdienen structureel aandacht binnen je organisatie en dienen standaard mee te worden genomen in je risicomanagement(beleid).
4. Wat is MVO en waarom is het interessant?
Wat is MVO? MVO staat voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Met het oog op MVO maakt het niet uit of je een groot bedrijf bent met enorme productielijnen, of een klein bedrijf dat in een klein pand gevestigd is en een klein wagenpark bezit: alle initiatieven dragen bij.
MVO is interessant vanuit meerdere oogpunten:
- Het draagt bij aan een positief imago voor je organisatie (interessant voor klanten alsmede toekomstige medewerkers);
- Je hebt een streepje voor bij aanbestedingen;
- Je kunt voldoen aan eisen vanuit opdrachtgevers;
- Je bespaart (energie)kosten;
- Je voldoet aan (toekomstige) wet- en regelgeving.
Wanneer je het goed inzet zijn consumenten zelfs bereid meer geld te betalen voor je product/dienst, omdat ze weten dat het een duurzaam initiatief is.
5. Hoe integreer je milieu en duurzaamheid in je onderneming?
Wanneer je aan de slag wilt/gaat met MVO, is het altijd de vraag waar en hoe je moet beginnen. Advies: breng eerst in kaart wat de huidige processen, diensten, producten, systemen etc. binnen je organisatie zijn en hoe groot de negatieve impact daarvan is op het milieu, wat hoge energiekosten veroorzaakt, wat problemen veroorzaakt met het oog op (nieuwe) wet- en regelgeving etc.
Na het in kaart brengen van deze zaken, kun je gaan denken over oplossingen: wat is interessant en wat is de beste optie? Ga je investeren in energie-efficiëntie, gebruik maken van energiebesparende middelen, naar subsidies kijken of ga je bijvoorbeeld aan de slag met opzetten van een managementsysteem in combinatie met een norm.
Maak NU gebruik van aantrekkelijke subsidieregelingen
Waar veel organisaties niet bij stilstaan is dat er vanuit de overheid een heleboel subsidies beschikbaar worden gesteld om organisaties te stimuleren aan de slag te gaan met duurzaamheid. Organisaties die tijdig starten met duurzaam ondernemen, worden in die zin beloond, omdat ze gebruik kunnen maken van allerlei subsidieregelingen. Laat je duurzaamheid op z’n beloop? Dan vis je mogelijk over enkele jaren achter het net en dien je het hele proces zelf te bekostigen. Simpelweg omdat de subsidiepotten dan leeg zijn. Wie dus tijdig start, kan daar voordeel uit halen in de vorm van tegemoetkomingen!
De internationaal erkende en meest toegepaste norm als het gaat over milieumanagement is ISO 14001. Daarnaast zijn er vanuit energiemanagement diverse normen in opkomst zoals ISO 50001, de CO2 prestatieladder etc. Ga je echt specifiek kijken vanuit het oogpunt van MVO, dan is een norm als ISO 26000 en voor duurzaam hout bijvoorbeeld zijn er FSC en PEFC. Wanneer je een managementsysteem, met onderliggend (een) bedrijfsnorm(en), implementeert borg je niet alleen dat je aan de slag gaat met milieu, duurzaamheid en je energieprestaties, maar borg je ook dat je kosteneffectief bezig kunt zijn. Want hoe dan ook, je gaat wijzigingen aanbrengen in de structuur van je organisatie om het potentieel van duurzaamheid zo volledig mogelijk te benutten.
6. Welke maatregelen kun je als organisatie nu al treffen?
Vaak wordt gedacht dat verduurzamen een ontzettend grote stap is waar veel investeringskosten mee gemoeid zijn. Om die reden wordt het vaak uitgesteld. Dat hoeft echter niet altijd het geval te zijn. Wanneer je als organisatie aan de slag gaat met verduurzamen kun je redelijk makkelijk zelf een aantal maatregelen treffen en direct besparen op energieverbruik. Voor andere maatregelen is het noodzakelijk of kan het lonen om externe hulp in te schakelen. Een aantal voorbeelden van energiemaatregelen:
- Tijdschakelaars plaatsen op verlichting, ventilatie en stookinstallaties;
- Schakel stroomvreters uit als ze niet in gebruik zijn;
- Besparen op verlichting door energiezuinige verlichting te plaatsen;
- Deurdrangers, tochtstrips etc. plaatsen;
- Isoleren en dubbel glas vervangen;
- Gebruik maken van hernieuwbare energie (windenergie, waterkracht, zon, biomassa etc.);
- Gebruik van duurzame materialen (denk aan duurzame verpakkingen);
- Ga bewuster om met voeding (gezonde bedrijfslunch, minder dierlijk, meer plantaardig);
- Verduurzamen van het wagenpark en bewuster omgaan met dienstreizen (elektrisch rijden, meer fietsen, thuiswerken);
- Verspil niet onnodig water in de organisatie en het productieproces (bijv. aanzetten halflege vaatwasser).
Daarnaast kun je, zoals hierboven genoemd, als organisatie ook de stap nemen, al dan niet omdat het geëist wordt door opdrachtgevers en bijvoorbeeld een eis is in aanbestedingen, om een energiemanagementsysteem op te zetten conform bedrijfsnormen.
7. Aan de slag met duurzaam ondernemen?
Wil je aan de slag met duurzaam ondernemen, maar weet je niet goed waar te beginnen? Om je gelijk een praktische duw in de rug te geven, hebben we binnen CertificeringsAdvies Nederland (CAN) een praktische methode ontwikkeld waarmee jouw organisatie direct inzicht krijgt in de relevante prestaties op het gebied van duurzaamheid (milieu en energie) en de verbeterkansen die daaruit voortvloeien. Wij noemen dit de duurzaamheidsscan.
Wil je meer weten over duurzaam ondernemen? Gebruik maken van onze duurzaamheidsscan? Of heb je een vraag over de mogelijkheden. Neem gerust contact met ons op. Wij helpen je graag op weg!
Stap voor stap aanpak
Stappenplan duurzaam ondernemen
Er zijn mogelijkheden genoeg waarvan je als organisatie gebruik kunt maken. Toch is het niet verstandig om random aan de slag te gaan. Zorg in elk geval voor iets van structuur, zodat je de juiste keuzes maakt. Stappen zetten op et gebied van duurzaamheid kan op allerlei manieren en hoeft niet direct te leiden tot een complete transformatie. Hieronder een optioneel stappenplan dat je kunt gebruiken op weg naar een gefaseerde aanpak:
- Allereerst is het van belang dat je duurzaamheid niet ziet als iets dat je ‘wel eventjes af kunt vinken’, maar als een proces waarin je iedere keer weer (nieuwe) stappen zet.
- Neem je corebusiness onder de loep. Waar ben je goed in? Hoe kan dat beter? En welke rol speelt duurzaamheid daarin? Waar gaat die ontwikkeling naartoe en wat betekent dat voor je huidige en toekomstige organisatie?
- Formuleer een heldere visie met duidelijke strategie. Dit maakt het makkelijker om duurzaamheid te integreren in je bestaande en toekomstige businessmodel. Bovendien creëer je zo een duidelijk vertrekpunt voor de organisatie.
- Ga stap voor stap aan de slag met verduurzamen. Waar zitten de quick-wins? Wat zijn lange-termijn oplossingen? Maak een routekaart en bepaal bij elke stap welke investering er nodig is en hoe je één en ander aan gaat pakken.
- Bekijk subsidiemogelijkheden. De overheid ondersteunt verduurzamen met diverse regelingen en subsidies.
- Kijk om je heen en maak gebruik van initiatieven in de keten of ga in gesprek met andere partijen (zoals slimme startups). Hierdoor kun je risico’s en investeringen spreiden/delen. Kijk ook naar initiatieven in andere sectoren om inspiratie op te doen.
Duurzaam werken
Creëer bewustwording
Hierboven zijn een heleboel duurzame initiatieven benoemd waar je in feite al op korte termijn mee aan de slag kunt en die zeker niet vragen om grote investeringen. Wat bij alle aspecten van belang is, is een stuk bewustwording creëren onder medewerkers. Dat heeft namelijk impact op het gedrag en handelen van medewerkers m.b.t. duurzaamheid. Je initiatieven kunnen nog zo goed zijn, maar als je medewerker niet duurzaam handelt, dan heeft het niet het gewenste effect. Het is dan zeker ook zinvol om na te denken over het verhogen van de bewustwording onder medewerkers. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van toolings zoals e-learnings, workshops etc.
EMS of MMS opzetten
Energie- of milieumanagement-systeem
Kleine stapjes lonen! Wil je het wat gestructureerder aanpakken. Bijvoorbeeld omdat opdrachtgevers het in een aanbesteding eisen? Dan kun je denken aan het opzetten van een energiemanagementsysteem of milieumanagementsysteem conform bedrijfsnormen als ISO 50001, de norm voor energiemanagement, de CO2 Prestatieladder of ISO 14001, de norm voor milieumanagement. Door een dergelijke aanpak te hanteren borg je dat je organisatie voldoet aan de wettelijke eisen op dit gebied, bespaar je kosten en kies je voor een duurzame oplossing waarbij je op basis van continu verbeteren stappen kunt zetten op het gebied van duurzaamheid. Middels een managementsysteem worden er wijzigingen aangebracht in de structuur van je organisatie om op die manier het potentieel van duurzaamheid zo volledig mogelijk te benutten.
Start met inzicht!
Doe de duurzaamheids-scan
Is het opzetten van een managementsysteem conform een norm als ISO 50001, de CO2 Prestatieladder en/of ISO 14001 (nog) een brug te ver? Of wil je even pas op de plaats maken? Dan kun je eerst in kaart brengen wat de huidige energie- en milieuprestaties van je organisatie zijn. Hoe groot is de impact daarvan? Wat brengt hoge kosten met zich amee? Welke verplichtingen zijn er voor jouw organisatie? En wat loont om als eerste in te investeren? Wanneer je dat in beeld hebt, kun je van daaruit vervolgstappen zetten. Om je met dit alles op weg te helpen hebben we bij CertificeringsAdvies Nederland de duurzaamheidsscan ontwikkeld. Een praktische methode, waarmee je direct inzicht krijgt in relevante energieprestaties, relevante verbeterkansen die daaruit voortvloeien en de te volgen stappen en mogelijkheden.
Start met duurzaam ondernemen!
Veel organisaties hebben wel oog voor het feit dat er veel gaande is rondom klimaat, CO2-reductie en energiebesparende initiatieven, maar zijn er zelf nog niet actief mee bezig. Er komen steeds meer verplichtingen rondom duurzaamheid, maar de verplichtingen hebben vooralsnog vooral betrekking op de wat grotere bedrijven. Dat neemt niet weg dat het wel degelijk van belang is dat je als organisatie aan de slag gaat met duurzaamheid. Liefst vandaag nog! Het maakt daarbij niet uit of je een groot bedrijf bent met enorme productielijnen of een klein bedrijf dat in een klein pand is gevestigd en een klein wagenpark bezit: alle initiatieven dragen bij. Bovendien is duurzaam ondernemen, naast verbeteren van het klimaat, interessant vanuit meerdere oogpunten: zo draagt het bij aan een positief imago voor je organisatie (interessant voor zowel klanten als toekomstige medewerkers), heb je een streepje voor bij aanbestedingen en bespaar je kosten. Wanneer je het goed inzet, zijn consumenten zelfs bereid om meer geld te betalen voor je product/dienst omdat ze weten dat het een duurzaam initiatief is.
Kom in contact met de partner in certificeren!
Meer informatie over duurzaam ondernemen?
Aan de slag met verduurzamen? En kun je daarbij hulp of ondersteuning gebruiken? Bijvoorbeeld bij het opzetten van een managementsysteem conform ISO 14001, ISO 50001, de CO2 prestatieladder of een andere norm. Of simpelweg eens sparren over duurzaam ondernemen? Neem gerust contact op!