Een keurmerk opzetten: Welke keuzes moet je maken?

Vanuit verschillende hoeken kan er een behoefte ontstaan om een keurmerk, zoals een organisatiekeurmerk of persoonscertificering, op te richten. Dit kan bijvoorbeeld een initiatief zijn van brancheorganisaties, ondernemers, (een samenwerking van) bedrijven of stichtingen. Het doel van de initiatiefnemers is echter wel nagenoeg altijd hetzelfde, namelijk kwaliteit waarborgen en garanderen. Door gebruik te maken van een (erkend) keurmerk weten andere partijen dat jouw organisatie een bepaalde dienst uitvoert op een kwalitatief niveau. Maar hoe zet je een keurmerk op? Waar moet je allemaal aan denken bij opstellen van een keurmerk? In dit artikel vertellen we daar meer over.

De eerste stap is wellicht al de belangrijkste. Je moet namelijk goed nadenken over vragen als: “Waarom een keurmerk opzetten?” en “Wat voor keurmerk moet ik hebben?”. Meestal is het antwoord op de eerste vraag iets in de trant van “Zorgen dat kwaliteit gewaarborgd blijft in mijn branche” of “Zorgen dat ik op een positieve manier onderscheidend kan zijn binnen mijn branche”. Mocht dit het geval zijn, onderzoek dan eerst of er geen andere keurmerken in jouw branche zijn. Vraag jezelf indien eens af of nog een keurmerk wel toegevoegde waarde heeft. Misschien voorziet het bestaande keurmerk wel al in behoefte. Maar het kan ook zijn dat het bestaande keurmerk te breed is en dat jouw keurmerk dan op een net wat specifieker aspect van de branche aansluit.

Het is ook goed om je te bedenken wat voor soort keurmerk je wilt. Er bestaat grofweg een onderscheid tussen twee soorten keurmerken, namelijk een organisatiekeurmerk (bedrijfscertificering) en een persoonscertificering. In het geval van een organisatiekeurmerk is het zo dat een organisatie breed aspect van een bepaalde kwaliteit moet zijn. Het kan dan gaan om bijvoorbeeld een bepaalde manier van produceren, leidinggeven of de manier van dienstverlening. In het geval van een persoonscertificering, is het doel om aan te tonen dat jij of jouw werknemers individueel een handeling kwalitatief goed uit voeren. Hiervoor krijg je als organisatie dus geen certificaat of diploma maar de werknemers wel. Het heeft als bedrijf natuurlijk wel voordelen als jouw werknemers volgens bepaalde standaarden werken, zowel intrinsiek als commercieel.

Het is aan te raden om een stuurgroep samen te stellen, die zich gaat bezighouden met het opstellen van het keurmerk. Dit kunnen bijvoorbeeld mensen zijn die in jouw organisatie werken en hier graag aan meehelpen. Als de stuurgroep bepaald heeft of het een persoonscertificering wordt of een bedrijfscertificering, dan kunnen de volgende keuzes gemaakt worden. Wat deze zijn, wordt hieronder voor elke type keurmerk toegelicht.

Bij een persoonscertificering zullen mensen dus individueel moeten kunnen aantonen dat ze voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen. Dit kan op verschillende manieren gedaan worden, zoals door het afleggen van een theorie-examen, een praktijkbeoordeling of een combinatie van de twee. In elk van de gevallen is het nodig dat er bepaald wordt aan welke competenties de deelnemers moeten voldoen om de toetsing door te komen.

Er zijn een aantal varianten waaruit een theorie-examen kan bestaan. Zo kan een dergelijk examen zijn opgebouwd uit meerkeuzenvragen, open vragen of het examen wordt mondeling afgenomen. Bij elke variant zullen er wel een aantal keuzes gemaakt moeten worden. Zo is er bij een toets bestaande uit meerkeuzenvragen de mogelijkheid om meerdere antwoordopties goed te rekenen of slechts een enkele. En ook kan het zo zijn dat er juist meerdere antwoorden aangekruist moeten worden. Dit heeft ook weer consequenties voor de puntenverdeling. Bij een toets bestaande uit open vragen is het nog eens van extra belang dat er goed wordt nagedacht over wanneer een antwoord punten toegekend krijgt, aangezien dit soort toetsen ruimte openlaten voor interpretatie. En in beide gevallen kunnen de vragen op verschillende manieren gesteld worden. Zo kunnen de vragen bestaan uit een korte zin, een praktijkcase of een paar stellingen die beoordeelt moeten worden. Ook moet er een keuze worden gemaakt over de deelnameneisen. Kan iedereen bijvoorbeeld zomaar meedoen? Moet er van tevoren een opleiding of een aantal opdrachten succesvol worden afgerond? Of moet de leerling eerst een proefexamen afnemen?

Kortom er zijn een hoop keuzes die gemaakt moeten worden. Natuurlijk is een combinatie van opties ook mogelijk.

Als er wordt gekozen voor een beoordeling in de praktijk dan zal de kandidaat beoordeeld worden op bepaalde handelingen. Ook deze beoordelingsvorm kan op meerdere manieren ingevuld worden. Iemand kan bijvoorbeeld beoordeeld worden aan de hand van een praktijkexamen. In een dergelijk geval is het vaak zo dat iemand de handeling binnen een bepaalde tijd moet uitvoeren waarbij er kan worden gekeken naar het resultaat en eventueel ook de uitvoering. Een voorbeeld hiervan is iemand die een certificaat wil halen voor een technisch vak en hiervoor een constructie moet bouwen. Deze persoon krijgt dan bijvoorbeeld een bouwtekening en moet dan binnen paar uur de constructie goed hebben gebouwd. Dat is een vorm van een praktijkbeoordeling.

Een andere mogelijkheid is om een praktijkstage te lopen. In dit geval voert iemand bepaalde werkzaamheden uit bij een organisatie en wordt diegene beoordeeld door een stagebegeleider. Vaak wordt er ook voor gekozen om de kandidaat een stageverslag te laten schrijven waarin diegene reflecteert op de voorbije periode en op hetgeen dat er geleerd is. Dit verslag wordt dan vervolgens ook beoordeeld.

Bij een bedrijfscertificering moet er echt gekeken worden op welke manier iets wordt gedaan. Dit is eigenlijk alleen te doen door een praktijktoetsing. In veel gevallen zullen er dan auditors moeten worden aangesteld die gaan beoordelen of een bedrijf bepaalde werkzaamheden uitvoert volgens de normen van jouw keurmerk. Hierbij is het dus ook weer zaak dat je goed nadenkt over wie geschikt is om jouw bedrijf te beoordelen.

Hoelang het duurt om een keurmerk op te zetten kan erg verschillen. Het is echt afhankelijk van waar precies voor wordt gekozen. Zo kost het inschakelen en voldoen aan alle eisen van de Rekenkamer natuurlijk meer tijd dan wanneer je dit besluit niet te doen. Het kan dus zomaar maanden duren voordat er echt iets staat. Maar het kan ook zo zijn dat je bijvoorbeeld een organisatiekeurmerk wilt dat net wat specifieker is dan een al bestaand keurmerk. In dit geval kan het soms slechts enkele weken duren om concreet te worden.

Zoals je ziet zijn er veel keuzes die gemaakt moeten worden om een keurmerk op te zetten. Afhankelijk van die keuzes zul je ook meer taken krijgen. Er kan voor gekozen worden om een stichting op te richten om de activiteiten rondom het keurmerk goed te coördineren. Dit kan handig zijn, omdat er vaak veel administratieve zaken komen kijken bij het opzetten van een keurmerk. Zo zullen diploma aanvragen goed verwerkt moeten worden, moet iemand de telefoons en mails beantwoorden en zullen er eventueel ook examinatoren betaald moeten worden. Daarnaast is het ook voor het gemeenschapsgevoel prettig als er echt een officiële entiteit is die zich bezighoudt met het keurmerk. Het is dus niet noodzakelijk om een stichting op te zetten voor een keurmerk, maar het kan wel veel voordelen hebben.

Het is goed mogelijk dat je nog vragen hebt over bepaalde aspecten gerelateerd aan het opzetten van een keurmerk. Het kan ook handig zijn om hulp te zoeken om bepaalde taken, zoals de administratie, uit handen te nemen of om te sparren over de mogelijkheden en de te nemen stappen. Hiervoor is CAN keurmerksupport in het leven geroepen. Jij uit je wensen en wij ondersteunen je met tips, het uit handen nemen van taken of met het volledig opzetten van het keurmerk. Net wat je wilt. Neem vrijblijvend contact met ons op en wij helpen je verder!