De Veiligheidsladder treden: de 5 verschillende niveaus nader verklaard

De Veiligheidsladder is een beoordelingsmethode die veiligheidsbewustzijn in een organisatie stimuleert en als doel heeft om het aantal bedrijfsongevallen terug te dringen. De Veiligheidsladder, ook wel Safety Culture Ladder genoemd, kent vijf verschillende laddertreden. Ieder niveau van de ladder geeft de ontwikkelingsfase aan waarin de organisatie zich bevindt op het gebied van veiligheidsbewustzijn. Het systeem met laddertreden is zo ontworpen dat het toepasbaar is voor iedere organisatie, ongeacht bedrijfstype of branche. In dit artikel vertellen we meer over de vijf verschillende laddertreden en leggen we ieder niveau uit.

Op de Safety Culture Ladder wordt de mate van veiligheidsbewustzijn en -gedrag verdeeld over vijf verschillende Veiligheidsladder treden. Des te meer verantwoordelijkheid, reflectie en investering een bedrijf over heeft voor veilig werken, des te hoger de score en daarmee de trede op de ladder. De score op de ladder wordt bepaald op basis van 18 bedrijfskarakteristieken per trede. Dit zijn de zogenaamde beoordelingscriteria.

Voor trede 5 van de Safety Culture Ladder is het een tijd niet mogelijk geweest om te kunnen certificeren. Per 1 juli 2019 kunnen certificatietrajecten op trede 5 weer gestart worden. Het College van Belanghebbenden (CvB) heeft de interpretatie voor trede 5 certificatie vastgesteld. Auditoren, met ruime ervaring, dienen apart gekwalificeerd te worden voor het uitvoeren van audits voor trede 4 en 5 van de Veiligheidsladder (bron: www.nen.nl).

Voor ieder Safety Culture Ladder niveau is in de norm bepaald:

Bij veel organisaties is onbekend dat een organisatie zelf mag beoordelen op welke trede van de Safety Culture Ladder zij willen certificeren. Voordat er een audit plaatsvindt, dient een bedrijf namelijk een ‘Self Assessment’ uit te voeren. Gemiddeld gezien stappen de meeste bedrijven in op trede 3 van de Veiligheidsladder. Zeker als een bedrijf reeds VCA gecertificeerd is.

Wanneer je als organisatie wordt ge-audit voor certificering op een bepaalde trede, dan wordt ook de lagere trede van de ladder daarbij beoordeeld. Dus wanneer je wilt certificeren voor bijvoorbeeld trede 3 van de ladder, dan wordt ook trede 2 beoordeeld. En als je opgaat voor trede 4, dan worden ook trede 2 en 3 meegenomen in de beoordeling. Kortom, het is vereist dat ook de lagere treden van de Veiligheidsladder goed worden beoordeeld, anders is het niet mogelijk om te certificeren voor een hogere trede.

Een organisatie die gecertificeerd is voor een trede van de Safety Culture Ladder wordt ieder jaar opnieuw beoordeeld. Daarbij wordt gekeken of de organisatie zich nog steeds op dezelfde trede van de Veiligheidsladder bevindt qua veiligheidsbewustzijn of dat de organisatie juist een trede gestegen of gedaald is. Zo’n beoordeling wordt uitgevoerd door twee auditoren die op basis van de output kijken naar het resultaat. Hun focus ligt voornamelijk op beoordelen hoe bewust medewerkers bezig zijn met veiligheid en in hoeverre de organisatie daarmee voldoet aan de eisen.

In de afbeelding hieronder is visueel weergegeven hoe de Veiligheidsladder, met 5 verschillende Safety Culture Ladder treden in elkaar steekt. Per trede is kort uitgelegd wat er op die trede verwacht wordt van een organisatie met betrekking tot de omgang met veiligheidsbewustzijn.

Hieronder wordt per trede uitgelegd wat deze inhoudt*.

Wanneer een bedrijf acteert op Safety Culture Ladder niveau 1, dan heerst de houding ‘wat niet weet, wat niet deert’. Preventief investeren in veiligheid wordt gezien als het verdoen van tijd. Er wordt niet tot nauwelijks aandacht besteed aan het verbeteren van het veiligheidsgedrag. Het bedrijf is in de veronderstelling dat alles goed gaat en er goede kwaliteit wordt geleverd. Dit gedrag is uiteraard niet gewenst en wordt ook niet beloond.

In Safety Culture Ladder niveau 2 wordt er reactief gehandeld. Ofwel, het bedrijf komt pas in actie met het aanpakken van veiligheidszaken nadat er dingen mis zijn gegaan. Het bedrijf handelt op basis van vertrouwde patronen en in plaats van het voortouw te nemen ziet het bedrijf zichzelf als slachtoffer. Het reactieve gedrag is vaak van korte duur en vindt opnieuw plaats zodra er zich weer een probleem of ongeval voordoet. Dit gedrag wordt matig gewaardeerd. 

Het bedrijf neemt verantwoordelijkheid met betrekking tot veilig werken. Zo zijn er veiligheidsregels gemaakt. Doorgaans handelt het bedrijf op Safety Culture Ladder niveau 3 uit eigenbelang. De investering in veiligheid moet wel iets opleveren. Het naleven van wet- en regelgeving wordt voornamelijk gestimuleerd door het management. Het gedrag in deze fase laat zien dat er werk wordt gemaakt van veiligheid en dat wordt gewaardeerd.

Op Veiligheidsladder niveau 4 heeft veiligheid hoge prioriteit binnen de organisatie. Veiligheid is verweven door alle lagen van de organisatie heen. Er wordt continu geïnvesteerd in het verbeteren van het veiligheidsbewustzijn en medewerkers dienen elkaar aan te spreken op onveilig handelen. Stelselmatig vinden er verbeteringen plaats die ook weer geëvalueerd worden. Het bedrijf denkt vooruit en neemt initiatief op het gebied van veilig werken. Veiligheid is geen kostenpost, maar er wordt juist gekeken naar welke bijdrage er geleverd kan worden aan veilig werken. Deze vorm van gedrag wordt sterk gewaardeerd. 

Safety Culture Ladder niveau 5 houdt in dat veiligheid volledig is geïntegreerd in alle bedrijfsprocessen. Veiligheid staat als vast item op de agenda en is een terugkerend onderdeel bij reflectie en evaluatie. Veiligheid zit in het DNA van werknemers verweven; men weet niet beter. Iedere medewerker denkt en handelt in iedere situatie uiterst veilig. Dit niveau van veiligheid wordt zeer sterk gewaardeerd.

*Bron: www.veiligheidsladder.org

Doorloop dan onze handige Keuzeboom SCL. Daarin geven we je aan de hand van door jou ingevulde antwoorden een aanbeveling over de vorm van de Safety Culture Ladder waarmee jouw organisatie aan de slag kan gaan om te voldoen aan de eisen/wensen van een opdrachtgever. Indien je dat wenst kunnen we daarna ook geheel vrijblijvend contact met je opnemen om je te voorzien van passend advies of op weg te helpen.

Wil je de SCL Keuzeboom doorlopen? Klik dan op de oranje button ‘Start keuzeboom’ en beantwoord de vragen:

Wil je meer weten over de Safety Culture Ladder in het algemeen of over de mogelijkheden voor jouw organisatie in het bijzonder? Schroom dan niet om contact met ons op te nemen. Onze veiligheidskundigen beantwoorden graag je vragen en voorzien je van passend advies.