De Safety Culture Ladder: Welke variant heb jij nodig? | SCL, SCL Light, SCL Light voor kleine bedrijven of SCL Original?

Steeds meer opdrachtgevers vragen dat bedrijven kunnen aantonen hoe zij omgaan met veiligheid, gedrag en bewustzijn op de werkvloer. Binnen de bouwsector wordt dit nóg belangrijker, want vanaf 1 juli 2026 stelt de VIA (Veiligheid in Aanbesteding) dat organisaties minimaal op trede 3 van de Veiligheidsladder moeten staan. De Safety Culture Ladder (SCL) kent verschillende varianten, ieder met een eigen aanpak en doelgroep. In dit artikel ontdek je welke SCL-variant het beste past bij jouw organisatie en waar je rekening mee moet houden richting de VIA-verplichting.

Vanaf 1 juli 2026 moeten organisaties in de bouw aantoonbaar voldoen aan trede 3 van de Safety Culture Ladder (SCL). Deze verplichting komt voort uit Veiligheid in Aanbesteding (VIA), een afspraak binnen de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB). VIA zorgt ervoor dat veiligheidsbewustzijn standaard wordt meegenomen in aanbestedingen en contracten. De Veiligheidsladder helpt daarbij om dat bewustzijn meetbaar te maken: niet via systemen, maar door het gedrag en de veiligheidscultuur in de organisatie. Meer informatie over deze verplichting lees je in ons blog: Van Approved Self Assessment naar SCL Trede 3: Hoe maak je de (verplichte) overstap?

Voor organisaties die de eerste stap willen zetten richting een veilige werkomgeving, maar nog niet toe zijn aan certificering, is het zelfassessment een laagdrempelige manier om te beginnen. Het is bedoeld om het veiligheidsbewustzijn binnen je organisatie in kaart te brengen en om medewerkers bewust te maken van hun rol in veiligheid.

Met het zelfassessment werk je zelfstandig aan verbeterpunten, zonder externe audits of verplichtingen. Het heeft geen officiële trede-indicatie en levert geen voordeel op bij aanbestedingen, maar het helpt wel om intern te groeien richting de volgende stap: een officieel statement of certificaat op trede 3.

De SCL Light is op dit moment de meest gekozen variant onder bedrijven die aan de VIA-verplichting moeten voldoen. Het gaat om een statement, geen certificaat, waarmee je laat zien dat jouw organisatie de veiligheidsladder op trede 3 beheerst. Deze variant is praktisch van aard: de focus ligt op bewustwording en gedrag in plaats van op uitgebreide documentatie.

Een belangrijk voordeel van de SCL Light is dat de auditbelasting relatief laag is. In het eerste jaar vindt een volledige beoordeling plaats, waarna er in de controlejaren slechts een beperkte check wordt uitgevoerd. Dat maakt de SCL Light een kostenefficiënt alternatief voor de zwaardere varianten, terwijl je er wel volledig mee voldoet aan de VIA-eisen.

Voor organisaties met maximaal vijftig medewerkers, inclusief ingehuurde krachten en onderaannemers, is er de SCL Light voor kleine bedrijven. Deze variant heeft dezelfde waarde als de reguliere Light-versie, aangezien hij eveneens voldoet aan trede 3 en geschikt is voor aanbestedingen. Het verschil is echter dat de SCL Light voor kleine bedrijven eenvoudiger is ingericht.

De beoordeling is pragmatischer en de nadruk ligt op het verbeterplan dat in de eerste jaren wordt opgesteld. Wanneer de eerste twee controlejaren goed verlopen, kan het derde controlejaar zelfs vervallen. Dat bespaart tijd en geld, zonder dat de waarde van het statement verloren gaat. Voor bedrijven met minder dan vijf medewerkers is er eigenlijk geen reden om de reguliere SCL Light te kiezen: de variant voor kleine bedrijven is goedkoper, overzichtelijker en beter afgestemd op de praktijk van kleinere organisaties.

Naast de Light varianten heb je ook “gewoon” de SCL. In de basis lijkt de Safety Culture Ladder (SCL) op de SCL Original (welke hieronder wordt besproken): beide toetsen hoe veiligheid, gedrag en bewustzijn binnen een organisatie zijn verankerd. Het verschil zit hem vooral in de intensiteit. Waar bij de SCL Original elk jaar een volledige audit wordt uitgevoerd, vindt bij de SCL alleen in het eerste jaar een volledige beoordeling plaats. In de twee daaropvolgende jaren volgt een verkorte controle (de 40%-audit), waarbij slechts een deel van de organisatie wordt getoetst.

De SCL is daarmee minder belastend dan de Original variant, maar nog steeds voldoende om te voldoen aan de VIA-verplichting, aangezien deze variant, net als de Light-versies, aansluit bij de eisen van trede 3 van de veiligheidsladder. Met de SCL professionaliseer je jouw organisatie net wat meer op het gebied van veiligheid dan met de Light varianten. Zo kun je bij de SCL ook een volwaardig certificaat krijgen, in tegenstelling tot de SCL Light en SCL Light voor kleine bedrijven, waarbij je “slechts” een statement kunt behalen. Daarmee straalt de SCL ook meer professionaliteit uit richting de buitenwereld.

De SCL Original is de meest uitgebreide vorm van de veiligheidsladder. Deze versie gaat verder dan alleen voldoen aan de VIA; het is bedoeld voor organisaties die veiligheid structureel willen verankeren in hun beleid en bedrijfscultuur.

De SCL Original wordt vaak gevraagd door grote opdrachtgevers zoals ProRail, TenneT en het Rijksvastgoedbedrijf. De auditfrequentie is hoger: elk jaar vindt er een volledige beoordeling plaats. Dat vraagt om meer tijd en inspanning, maar levert ook diepgaand inzicht op in gedrag, samenwerking en veiligheid binnen alle lagen van de organisatie.

Kort gezegd is de SCL Original bedoeld voor bedrijven die niet alleen willen voldoen aan de verplichtingen, maar juist willen uitblinken in veiligheid en hun professionaliteit zichtbaar willen maken in de markt. Evenals bij de SCL, kun je bij voor de SCL Original een certificaat verkrijgen.

Hopelijk heb je na het lezen van dit artikel een beter beeld bij de verschillende SCL varianten en weet je welke variant het meest geschikt is voor jouw organisatie. Heb je echter nog vragen over de SCL of over veiligheidsbewustzijn in het algemeen? Neem dan geheel vrijblijvend contact met onze experts op. Zij helpen je graag verder!